jam o a hisobini aniqlab borish kerak.
O chkolar nisbati
ko‘rsatilishi mumkin;
bir zonaga yoki bir necha zona bo'ylab mashqlami qo‘llash
mumkin.
4 ta to‘p kiritish musobaqasi
Maqsadi
Musobaqa sharoitida ketma-ket aniq to ‘p kiritishni rag'bat-
lantirish.
Shaylanish
To‘rtta to ‘p kirituvchidan iborat guruh har bir orqa chiziq
ortida joylashadi. M aydonchaning orqa zonalari — 1, 6 va
5-zonalar o‘yinchilar joylashishi uchun lenta yoki chiziqlar bilan
ajratiladi. Qolgan o ‘yinchilar to ‘p kiritish chizig‘ida to ‘p
kiri-
tuvchilami to ‘p bilan ta’minlash uchun joylashadi.
Mashqni qoilash
1. Birinchi o‘yinchi to‘r ortida 1-zonada turadi. Ikki tomonda
ham aynan shu holat qabul qilinadi.
2. Yordamchilar to ‘p kirituvchilami o ‘z vaqtida to ‘p kiritishlari
uchun to ‘p bilan ta’minlab turadi.
3. Har bir guruh belgilangan zonalarga to ‘rtta to‘p
kiritishga
hozirlanadi.
4. Agar bir to ‘p kirituvchi yoeq boisa, jamoa shu zonadan
to ‘p kiritishni davom ettirishi kerak.
5. Uchta belgilangan zonaga to ‘rtta ketma-ket to ‘p
kiritgan
guruh g‘olib boiadi.
Trener ko^rsatmasi
Siz g‘oliblami kuzatishingiz lozim va hafta davomida tum ir
uyushtirishingiz yoki bir-ikki raund o‘ynatishingiz mumkin.
Variantlar:
•
zonalami va guruhlami o‘zgartiring;
• yangi shug‘ullanuvchilar to'pni belgilangan zonada emas,
maydonda
olishga urinishlari mumkin;
• tajribali o ‘yinchilar mashqni 6 ta zona bo‘ylab bajarishlari
mumkin.
i
i
'
\
*
\
\
*•
\
1
V
V
\
\
\
1
\
V
\
\
\
1
V
s
s
\
«
\
i
Ikki yoki uch uzatuvchiga qarshi kuchli to ‘p kiritishni rag‘bat-
lantirish va o‘yinchilarga musobaqalashish imkoniyatini yaratish.
Shaylanish
Orqa chiziqlar b o ‘ylab ikki-uch guruh joylashadi. T o ‘p
toidirilgan savatlar har bir orqa chiziq ortida joylashtiriladi. Har
bir tomondan birinchi guruhlar mashqni boshlashadi.
Mashqni qoilash
1. Bir tomondan bir o‘yinchi to ‘p kiritadi. Agar natija to ‘pni
maydonga aniq tushishi
bilan yakunlansa, unda A tomon 3 ochko
oladi va ikki tomondagi jamoalar almashishadi.
2. Agar to ‘p taqsimlangan bo‘lsa, maydon almashinadi, lekin B
tomondagi jamoa o‘z joyida qoladi va B tomon 1 ta ochko oladi.
3. Agar to ‘p kiritilsa va uzatilsa, o‘yinchilar 3x3 to ‘p tushma-
guncha musobaqalashadi. Jarayon g‘olibi o‘z jamoasiga 1 ochko
keltiradi, keyin jamoalar almashinadi.
4. Tomonlar A va B 9 va 7 ochkolar bilan jarayonni yakunlashi
mumkin.
5. 0 ‘yin qisqa. Birinchi musobaqalashishdan so‘ng tomonlar
B tomon bilan yana ko‘p ochko to'plashi uchun o‘ynashi mumkin.
112
Tomonlar uchtadan ikki yoki beshtadan uch marta o‘ynashi
mumkin.
Trener ko‘rsatmasi
• Jamoalar qarama-qarshi tomonda o‘ynash uchun to ‘liq
boiishi kerak. Chunki to ‘p kiritish ro‘y
berganda qabul
qiluvchi tomon joyida qoladi, kirituvchi tomon esa almashadi.
• T o'pni maydonga aniq tushirish bonus ochkosi bilan
rag‘batlantirilsa, to ‘p kirituvchilami faollashtiradi.
Variantlar:
to ‘p kiritishni mashq qilishga muhtoj ayrim o‘yinchilarga
butun o‘yin davomida imkoniyat yaratish mumkin, qolganlar uch
kishilashib mashqni bajarishi mumkin.
6.3.2. To‘p qabul qilish-nzatish mashqlari
To‘p qabul qilish — uzatish mashqlari voleybol o ‘yini bilan ilk
bor tanishish davomida tez-tez qayt etiladi. To‘p kiritish usuli
o‘ta muhirn bo‘lsa-da, (siz to‘p kirita olmasangiz ochko ololmaysiz)
uni qabul qilish-uzatish undan-da muhimroqdir.
To‘pni qabul qilish ^ ‘uzatish
tananing muvofiq holatidan
boshlanadi. 0 ‘yinchi o'rtacha holatda, tizzalari qisman bukilgan,
oyoqlari yelka kengligida bir tovoni oldinga yo£naltirilgan bo‘lishi
kerak. 0 ‘yinchilar kelayotgan to ‘pni pastdan yoki bosh ustidan
uzatadi. 0 ‘yinchilar pastdan ham, yuqoridan ham to ‘p
uzatish
mashqlarini ijro etishda yaxshi ko6nikmaga ega bo‘lishlari kerak.
Agar zarurat bo‘lsa, mashqni bajarish tartibiga o‘zgartirish va
qo‘shimchalar kiritish darkor.
To‘pni qabul qilish-uzatish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
qo‘llarni to ‘pga tekkazishda, ular yozilgan bo‘lishi ta ’lab qilinadi.
To‘pni to4g4ri nishonga uzatish texnikasini koVsatish. Bosh
ustidan to ‘p uzatish to ‘pni yo‘nalishiga bog‘liqdir. To‘p uzatuvchi
yelkasini oldinga, qo‘llarini yuzidan pastroq, lekin ko‘zidan baland
tutib barmoqlari mushaklarini taranglashtirib to ‘pga to ‘qnashtirishi
ta’lab qilinadi. 0 ‘z o ‘yinchilaringizga, ushbu usulni bajarishga
yordam berish uchun quyidagi maslahatdan foydalaning: to ‘pga
zarba berish; to ‘pga qo'llam i to ‘qnashtirish, to'pning
baland-
113
pastligi, yo‘nalishi, aniqligi, tezligi va oraligi e’tiborga olinishi
kerak.
To‘pni bosh ustidan uzatish to ‘pning bosh tomonga yo‘na-
lishiga bogiiq boiadi. Bunda o‘yinchi o‘z holatiga qarab to ‘p
uzatishni muvofiqlashtirishi kerak. Uzatuvchi yelkasi va qo‘llarini
yuzidan pastroqda ushlashi kerak. Ko‘zlari ustida bo‘lishi lozim,
barmoqlar mushaklari to ‘p bilan to‘qnashish vaqtida taranglashgan
bo‘lishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: 
