Voleybol, basketbol nazariyasi va uslubiyati kafedrasi a. A. Pulatov, m a qdirova sport pedagogie

m
*0
s
1—
-Щ
t
I
«Burchagi orqaga» tizimi asosida himoyada o‘ynash
Tayyorlov va yondashtiruvchi mashqlar. 
«Burchagi oldiga» 
tizimi asosida himoyada o'ynashda qo'llaniladigan mashqlar 
aksincha yo‘nalishda bajariladi. Bunda ham taqlid mashqlari, 
to'ldirma to‘p va voleybol to‘pi bilan mashqlar bajariladi.
Texnikaga oid mashqlar.
1. Signal bo‘yicha 4 va 2-zonalardan hujumchñar navbatma- 
navbat zarba beradi. 2 va 3 yoki 4 va 3-zonadagi o‘yinchilar 
to‘siq qo'yadi. 5 va 1-zonadan o'yinchilar zarba zonasi va yo‘na- 
Iishga qarab to'pni «qo‘riqlashga» to'siqchilar orqasiga chiqadi.
2. Shu mashq, faqat «chalg‘ituvchi» to‘p tashlash asosida 
bajariladi.
Taktikaga oid mashqlar.
1. 
Hujumchilar 4, 3, 2-zonalarda joylashadi, bog‘lovchi 
o‘yinchi to‘p oldida turadi. Ikkinchi to‘p uzatish navbatma-navbat 
uchta zonaga yo'naltiriladi. To‘siq qo‘yuvchi o'yinchilar atayin 
zarbani o'tkazib yuboradi. Zarbaning qaysi zonadan berilganiga 
qarab 5 yoki 1-zonadagi o‘yinchi to‘siqlar orqasiga «qcvriqlashga» 
chiqadi. 6-zonadagi o'yinchi zarba yo‘nalishiga qarab chiqadi va 
to‘pni qabul qiladi.
85

---

2. 
Yuqoridagi mashq, faqat to‘pni to‘siqchilar ustidan «chalg‘itib» 
tashlanadi. 5 yoki 1-zonadagi o‘yinchilar zaiba yo‘nalishiga muvofiq 
to'siqchilar orqasiga to‘pni «qo‘riqlashga» chiqadi.
«Burchagi orqaga» tizimi asosida himoyada o‘ynash andazasi 
37-rasmda
aks ettirilgan.
37-rasm
Reyling-nazorat va bilimni baholash testlari:
1. Nima sababdan voleyboldœo ‘yinchining turishi mu him ahamiyatga ega?
a) to'pga o‘z vaqtida harakat qilishga yordam beradi;
b) yanada samarali harakatlanishlarga yordam beradi;
c) siljib yugurishning tabiiyligini ta ’minlaydi, teziikning oshishiga yordam
beradi;
d) to ‘pga harakat qilish uchun yuqori darajada tayyor turish zaruriyatini
bel,gilab beradi.
2. Hujum qiluvchi zar baga to‘siq qo‘yish uchun sakrash paytini qanday
aniqlash mumkin?
a) to ‘pni otish trayektoriyasi bo yicha;
b) hujum qiluvchi о‘yinchining yugurib chiqishi bo yicha;
c) to‘siq qo‘yuvchining sakrashiga qarab;
d) tezkor-kuch sifatlari bo yicha.
3. Voleybolchining turishi, oyoqlarning tizzalardan bukilishi kattaligi
nimaga bog(liq?
a) to ‘pning uchish trayektoriyasi, to "pni qabul qiluvchi о yinchining keyingi
harakatlari xususiyatigi;
b) to‘pning uchish trayektoriyasi hisobga olinadi;
c) siljib yurish uchun tabiiylik;
d) siljib yurish uchun tayyor turishligi.
4. To‘pni yuqoridan uzatganda to‘pning buralmasdan uchishi nimaga
bog‘liq?
a) to‘pning uchish trayektoriyasiga;
86

---

b) to‘p uzatishda hamma barmoqlaming ishtirokiga va to‘pning uchish;
yo'na/ishiga nisbatan kuch berishning to‘g ‘ri amalga oshirilishiga
c) to‘pga o ‘z vaqtida harakat qilishga;
d) to‘pning uchish tezligiga.
5. Hujum qiluvchi zarbaning oqilona texnikasi nimasi bilan ajralib turadi?
a) kuchliligi bilan;
b) tezligi bilan;
c) sakrash balandliga, to‘g ii uzatilgan qo‘l barmoqlari orqali berilgan
zarba kuchi hamda aniqligi bilan;
d) tezkor-kuch sifatlari darajasi bilan.
6. Hujum zarbasida sakrash balandligi nimaga bogTiq?
a) oÿinchining boÿi va vazniga;
b) oyoq mushaklarining kuchiga;
c) oyoq mushaklarining portlovchan kuchiga, qo4liar va gavdaning faol