Vodorod haqida tuushuncha

Ishqorlar va ishqoriy yer metallari bilan ta’siri:

Faol metallar bilan vodorod ta’sirlashib, gidridlar hosil qiladi:

 

2Na+H₂→2NaH

Ca+H₂→CaH₂

Mg+H₂→CaH₂

Bunday birikmalarda metallar musbat, vodorod esa, manfiy oksidlanish darajasini namoyon qiladi. Gidridlar, tuzsimon oq kristall qattiq moddalar bo‘lib, oson gidrolizlanadi va tegishli ishqor bilan vodorodni hosil qiladi:

 

CaH₂+2H₂O→Ca(OH)₂+2H₂↑

 

Metallarning oksidlari bilan o‘zaro ta’siri:

Oksidlar metall holatigacha qaytariladi:

CoO+H₂→Co+H₂O

Fe₂O₃+3H₂→2Fe+3H₂O

WO₃+3H₂→W+3H₂O

Organik birikmalarning gidridlanishi.

Molekulyar vodorod organik sintezda, organik birikmalarni qaytarish ishlarida keng qo‘llaniladi. Bunday jarayonlarni gidridlash reaksiyalari deb yuritiladi. Bunday reaksiyalar, katalizatorlar ishtirokida, yuqori harorat va bosim ostida kechadi. Katalizator gomogen turdagisi ham, geterogen turdagisi ham bo‘lishi mumkin.

Vodorod kislorodda yonganida ko‘p miqdorda issiqlik ajralib chiqishi kuzatiladi. Vodorod-kislorod aralashmasi alangasining harorati 3000 ºC gacha yetadi. Ikki hajm vodorod va bir hajm kisloroddan iborat gazlar aralashmasi qaldiroq gaz deyiladi va u o‘t oldirilganda kuchli portlaydi. Vodorod kislorodda yonganida ham, qaldiroq gaz portlaganda ham, suv hosil bo‘ladi.