V=k[A]a [B]

1.1. Kimyoviy reaksiyalarning tartibi va ularni aniqlash. Reaksiyalarning molekulyarligi
Reaksiya tartibi nima? Reaksiyaning xususiy va umumiy tartibi. Reaksiyaning umumiy tartibi qanday qiymatlarga ega bo‘ladi? Reaksiya tartibi qanday omillarga bog‘liq, misollar keltiring. Psevdo birinchi tartibli reaksiyalar, misollar keltiring. Reaksiyaning molekulyarligi nima va u qanday qiymatlarga ega bo‘ladi? Kimyoviy reaksiyalarning tartibi va molekulyarligi orasidagi farqlar.
Murakkab reaksiya:
2KMnO₄ +5KNO₂+3H₂SO₄
2MnSO₄ + K₂SO₄ +5KNO₃ +3H₂O
Va shunga o‘xshashlar uchun molekulyarlik tushunchasini qo‘llab bo‘ladimi?
Reaksiya tartibini aniqlash usullari:
a) differensial usullar:
1) boshlang‘ich tezlik usuli, uning mohiyati va ko‘rinishlari:
2) Vant-Goff usuli, mohiyati, grafik ko‘rinishi.
Tartibni aniqlashning bu usullari nimalarga asoslangan?
b) integral usullar:
1) o‘rniga qo‘yish usuli, uning mohiyati:
2) grafik usuli, uning mohiyati:
3) Ostvalt –Noyyes usuli, uni mohiyati va ko‘rinishlari.
O‘rniga qo‘yish usuli bilan reaksiya tartibi aniqlanganda bir vaqtda yana qanday kinetik parametrlarni hisoblash mumkin. Reaksiyaning yarim o‘zgarish davri nima va u 1-, 2-, 3- tartibli reaksiyalar uchun tasirlashuvchi moddalar boshlang‘ich konsentratsiyasiga qanday bog‘liq bo‘ladi? Bu omillar qanday turdagi reaksiyalar uchun o‘zgarmas hisoblanadi?
Keltirilgan usullardan qaysilari xususiy tartibni, qaysilari esa umumiy tartibni aniqlashda qo‘llaniladi. Usullardan biri bilan umumiy tartib aniqlansa, shu usul bilan xususiy tartibni aniqlab bo‘ladimi, aniqlasa, qaysi usul bilan?
Kimyoviy reaksiyalarning mexnizmini aniqlashda reaksiya tartibini topishning qanday amaliy ahamiyati bor? Misollar keltiring.


1.2. Tezlik doimiysi va uni aniqlash usullari
Tezlik doimiysi va uning fizik manosi: u kimyoviy reaksiyaning tezligiga qanday omil tasirini ifodalaydi. Tezlik doimiysining o‘lchami va u nimaga bog‘liq? Tezlik doimiysining qiymati nimaga bog‘liq va nimaga bog‘liq emas? 0-, 1-, 2- va 3-tartibli reaksiyalar tezlik doimiysining tasirlashuvchi moddalar boshlang‘ich konsentratsiyasiga va vaqtga bog‘liqligi. Tezlik doimiysi bilan reaksiyaning faollanish energiyasini o‘zaro bog‘liqligi, Arrenius tenglamasi.
Kimyoviy reaksiya eritmada olib borilganda tezlik doimiysining muhit ion kuchiga bog‘liqligi (Brensted-Byerrum tenglamasi). Erituvchi dielektrik xususiyatining ikkita qutbli molekulalar orasidagi reaksiya tezligiga tasiri (Kirk- vud-Onzager tenglamasi). Har xil faollanish energiyasiga ega bo‘lgan parallel reaksiyalar tezlik doimiysining harorat tasirida o‘zgarishi.
Kimyoviy reaksiyalar tezlik doimiysini hisoblash usullari:
a) o‘rniga qo‘yish usuli (1-, 2-, 3-tartibli reaksiyalarning tezlik doimiysini hisoblash tenglamalari), uning mohiyati:
b) grafik usul, uning mohiyati, grafik ko‘rinishi:
v) boshlang‘ich tezlik usuli, uning mohiyati.
Yuqorida keltirilgan usullarda reaksiyaning tezlik doimiysini hisoblashda qanday kattaliklar zarur (umumiy holatni ifodalang).
T₁ haroratda reaksiyaning faollanish energiyasi va tezlik doimiysi malum bo‘lsa, T₂ haroratda reaksiyaning tezlik doimiysini hisoblash.