Vi-боб валикли жинлар § Валикли жинларга қўйиладиган технологик талаблар ва уларнинг классификацияси

Урувчи болғачалар	lp улчами	Урувчи валик тезлиги, айл/мин.
Болғачанинг уриш кучи F, н/мм^2
	Улчамлари, мм	Массаси, г
16х16х1.5	4.5	13	1480	2.60
16х16х1.5	4.5	16	1480	3.77
16х16х1.5	4.5	20	1480	4.65
22х16х1.0	5.3	14	1480	3.29
22х16х1.0	5.3	16	1480	4.43
22х16х1.0	5.3	14	2000	3.78
22х16х1.0	5.3	16	2000	4.20
22х16х1.0	5.3	20	2000	4.42
45х16х1.0	7.1	16	2000	5.94
45х16х1.0	7.1	20	2000	9.50

Инженерлик ҳисобларига кўра, m₁>>m ҳолатда к=0,41 га тенг бўлганда максимал деформация х нинг қиймати к=0 бўлгандаги деформациядан фарқ қилади [54].
Агар зарба кучи 4,4-5,4 н/мм² дан ошиб кетса, чигитнинг шикастланиши ошиб кетиши мумкин, шунинг учун болғачанинг ўлчами ва оғирлигини шундай танлаш керакки, жинлаш жараёнида чигитни шикастлантирмасдан яхши натижага эришиш зарур. Ҳар-хил ўлчамдаги урувчи болғачаларнинг ишлаши жараёнида олиб борилган тажрибалар шуни кўрсатдики, чигитга тушадиган зарба кучи асосан болғачанинг оғирлигига, пластинканинг чекловчи қисмигача бўлган l_p масофага ва урувчи валикнинг айланишлар тезлигига боғлиқ [15].
Амалиётда 7.1 г ли пластинкада чигитнинг шикастланиши уруғли чигитнинг ГОСТ 3818—68 бўйича нормасидан 2—2,5 марта юқори бўлди. Замонавий валикли жинлардан урувчи болғачанинг оғирлиги 4.5-5.3 г оралиғида қилиб белгиланади.
(6.44) формула ва чигитнинг рухсат этилган чузилиш кучи F_доп қийматини билган холда (6.37) ва (6.39) формулалар ёрдамида болғачани т.₁ массасини топиш мумкин:
(6.45)
бу ердан,билган холда, топамиз
(6.46) (6.46)
бу ерда т_пр - зарба нуқтасига тушадиган болғачанинг келтирилган массаси.
Болғачани лойиҳалаётган вақтда иккита масалани ечиш керак бўлади; 1) жинлаш жараёни учун белгиланган зарба кучи орқали болғачани келтирилган массасини т_np хисолаб топиш керак ва хақиқий хисоблаш конструкцияси схемаси орқали унинг конструктив улчамларини аниқлаш керак; 2) болғачанинг келтирилган конструктив ўлчамлари орқали m_np ва чигитга тушадиган зарба кучини аниқлаш керак.
Бу масалаларнинг ечими бир нуқтага тушадиган m_np массали система эквивалентини аниқлашга асосланади. 117 расмда маҳкамланган болғача схемаси келтирилган, унинг айланишлар марказига нисбатан инерция моменти J₀ га тенг. Бу схемага эквивалент система, А нуқтага қаратилган m_пр массага эга.
Болғачанинг энергия массалари ва келтирилган нуқтавий массасаларининг тенглик шартидан келиб чиққан ҳолда қуйидагича ёзиш мумкин:

Расм 117
ёки

. (6.47)
Болғачанинг инерция моменти J₀ АВ — J₀’ ва ВС — J₀’’ майдон инерция моментларидан ташкил топган. Тассавур қиламизки, АВ майдон у узунлиги l₁, қалинлиги δ ва эни b параллелпипедга тенг;у ҳолда:
(6.48)
(6.48) тенгликнинг биринчи қисми АВ майдоннинг оғирлик марказидан ўтадиган уқидаги инерция моментни кўрсатса, иккинчи қисмида эса айланиш ўқига нисбатан инерция моментини кўрсатади. ВС майдоннинг инерция моменти
. (6.49)
117 расмдан кўриниб турибдики:
(6.50)
ва
. (6.51)
Агар:
z = r₀ tgφ, (6.52)
унда:
. (6.53)
(6.50) - (6.53) формулалар орқали олинган натижаларни ҳисобга олган ҳолда (6.49) формулани қуйидаги кўринишда ёзиш мумкин:
. (6.54)
(6.54) тенгламани ечиш орқали қуйидагини ҳосил қиламиз
. (6.55)
(6.48) тенглик орқали J'₀ ва (6.55) тенглик орқали J"₀ ва J₀ ларни аниқлаб, болғачанинг берилган ўлчамлари орқали т_np топиш мумкин ёки, m_np нинг қиймати ва айрим ўлчамларини белгилаган холда етишмаётган ўлчамларни топиш мумкин, масалан δ ёки b, ёки АВ, ёки ВС ва х.к.
Келтирилган ҳисоблаш йўли орқали мисол ечамиз [15].
Қуйидаги параметрлар орқали урувчи болғачанинг схемаси берилган:
δ = 1 мм, b = 22 мм, r₀ = 18 мм,R₁ = 38 мм. Майдонлар АВ = 13 мм,
ВС = 10 мм, φ₁ = 45° ва φ₀ = 20°.
Берилган қийматлар асосида J₀ = 22,3 см⁴ ва J₀ ≈ 8 см⁴ аниқланган. (6.47) тенгликдан
г.
Берилган ўлчамларга кўра болғачанинг массаси
г.