«ветеринария» ихтисослиги бўйича олий ўҚув юртлари учун қЎлланма ички юқумсиз касалликлар фанидан

ДРТ-400 лампаси
рта тўлқин (320 дан 280 нм гача) узунликдаги ультрабинафша нурлар яққол намоён бўлувчи десенсибилловчи, яллиғланишга қарши ва оғриқ қолдирувчи
таъсирга эга. Бу нурлар Д витаминини (эргостерин) Д₂ ва Д₃ га
айлантириш билан организмда кальций-фосфор алмашинувига таъсир этади. Қон зардобида кальций ва фосфор миқдори ортади. Сут, ачитқи ва бошқа озиқалар ҳам ультрабинафша нурлар билан ишланганда уларда Д витамини ҳосил бўлади. Юракнинг систолик ҳажми, жигарда гликоген синтези ортади, қон босими пасаяди, углевод ва ёғлар алмашинуви кучаяди.
Қисқа тулқин (тулқин узунлиги 280 дан 180 нм гача) узунликдаги ультрабинафша нурлар бактерицид хусусиятига эга бўлиб, ҳужайра оқсилларини коагуляция ва денатурацияга учратади, вируслар ва бактериялар цитоплазмасига таъсир этиб, модда алмашинувларини тўхтатади ва уларни ўлдиради. Ультрабинафша нурларнинг сунъий манбаларига нисбатан қуёш радиацияси кучли бактерицидлик хусусиятига эга. Ультрабинафша нурлар таъсирида ҳавонинг аэроионизацияси кузатилиб, кўп миқдорда азон гази ҳосил бўлади ва микроиқлим яхшиланади. Ташқи ҳароратнинг паст бўлиши ультрабинафша нурларнинг таъсирини камайтиради.
Тиббиёт ва ветеринарияда ультрабинафша нурларнинг сунъий манбалари сифатида ПРК, АРК, ДРТ русумидаги турли стационар ва кўчма нурлатгичлар ишлатилади. Бу лампалар ҳайвон танасидан 1-1,5 м узоқликда ўрнатилиб, даволаш сеанси 20-40 дақиқа давом эттирилади, даволаш курси кунига ёки ҳар икки кунда бир марта, жами 10-12 сеансдан иборат бўлади.
Инфрақизил нурлар билан даволаш. Инфрақизил ёки иссиқлик нурларининг организмга таъсири терида гиперемия (тери эритемаси) чақиришга асосланган. Бунинг таъсирида тери ҳужайралари ва ички аъзолар тўқимасида оксидланиш жараёнлари кучаяди, модда алмашинув жараёнлари жадаллашади, яллиғланиш маҳсулотларининг қонга сўрилиши тезлашади, қон томирлари кенгаяди, сувнинг буғланиши тезлашади ва тўқималардаги суюқлик миқдори ҳамда нерв учларининг таъсирланиши камаяди.
И ссиқлик нурларининг сунъий манбаларига махсус иситкич лампалар (Минин лампаси, соллюкс лампаси, инфраруж) ҳисобланади. Кўзга кўринмайдиган инфрақизил нурлар метал жисмларни 100^оС гача қиздириш орқали ҳосил қилинади. Ҳарорат 500^оС гача кўтарилганида кўзга кўринувчи иссиқлик нурлари ҳосил бўлади. Даволашда одатда 50-60^оС ҳароратдан фойдаланилади.
Соллюкс лампаси ҳайвон танасидан 0,4-1,2 м узоқликда ўрнатилади. Даволаш сеанси 20-40 дақиқа давом этади. Соллюкс лампаси спектрининг 12 фоизи кўзга кўринувчи ва 90 фоизга яқини инфрақизил нурлардан иборат бўлади.