Versal shartnomasi: Birinchi jahon urushining so‘nggi nuqtasimi yoki 20 yillik yarash bitimi?

Milliy manfaatlar

Yevropaning barcha katta davlatlari o‘z manfaatlariga ega edi va ular bunga urush orqali erishishga umid qilishardi. Keling, ularni ikki guruhga bo‘lgan holda ko‘rib chiqaylik.
Antanta davlatlari:

• 
  Fransiya 1870–1871-yillardagi Fransiya-Prussiya urushidagi mag‘lubiyat va uning natijasida boy berilgan Elzas va Lotaringiyani qaytarib olish va mag‘lubiyat uchun o‘ch olishni maqsad qilgan edi;
  
• 
  Rossiya Serbiyani qo‘llab-quvvatlashga va’da bergan, slavyan xalqlari homiysi o‘laroq buni o‘zining vazifasi hisoblar hamda Bolqonda Avstriya-Vengriya imperiyasining kuchayishining oldini olishni istar edi. Bolqon haqiqiy urushning poroxli bochkasiga o‘xshab qolgan edi;
  
• 
  Buyuk Britaniya Belgiya suverenitetining garanti sifatida uni qo‘llab-quvvatlardi. Ammo shu bilan birga, u Germaniyani hisobga olib, Yevropada kuchlar nisbatini bir maromda ushlab turishni istar edi;
  
• 
  Boshida Uchlar ittifoqi tarkibida bo‘lgan Italiya ularning bosqinchilik urushlarida ishtirokchi bo‘lishdan bosh tortdi va ittifoqdan chiqdi. 1915-yilga kelib esa Avstriya-Vengriya hududlariga va Afrikada yangi koloniyalarga ega bo‘lish maqsadida Antanta tarafdan urushga kirdi.
  

Foto: Google Photos
Uchlar ittifoqi

• 
  Avstriya-Vengriya serb millatchiligiga barham berib, Bolqonda o‘z pozitsiyasini mustahkamlashni istardi. U janubiy chegaralarida bir slavyan davlati tuzilishini istamasdi;
  
• 
  Germaniya Avstriya-Vengriyani Serbiyaga qarshi urushda qo‘llab-quvvatladi. Shuningdek, u Yevropada o‘z so‘ziga ega bo‘lishga intilar edi. Buning uchun Fransiya va Rossiyani kuchsizlantirishi kerak edi. Shuningdek, Afrikada yangi koloniyalarga ega bo‘lishni ham istayotgan edi;
  
• 
  Usmonli imperiyasi Rossiya tomonidan egallangan butun turkiy xalqlar yashaydigan hududlarga ega bo‘lishni va o‘z chegaralarini Rossiya tajovuzidan himoya qilishni istar edi. Chunki Rossiya o‘zining issiq dengizlarga chiqishdek azaliy orzusi yo‘lida Usmonliga xavf tug‘dirayotgan edi.