Vazirligi toshkent farmatsevtika

QOG’OZ XROMATOGRAFIK TAHLIL USULI VA UNING VARIANTLARI.

2. 
   Qog‘oz xromatografik tahlil variantlari.
   

1. 
   qog‘oz xromatografiyasi ajratish xromatografiya sining bir bo‘lagi.
   
2. 
   qog‘oz xromatografiyasida qo‘zg‘almas faza va unga qo‘yiladigan talablar.
   

v) qog‘oz xromatografiyasining turlari: aylanma (radial) kalonkali xromatografiya.

g) qog‘oz xromatografiyasining dori moddalarini taxlil qilishda qo‘llanilishi.

Tayanch so`z va iboralar:Qog‘oz xromatografiyasi,ion kuchlar, koordinatsion kuchlar, sorbent, sistema, taqsimlanish koeffitsienti.
Xromatografik ajratish jarayonining fizik-kimyoviy asoslari
Xromatografiya qilinayotgan moddaga sorbent yoki erituvchilar aralashmasi tomonidan bitta yoki bir necha kuch ta’sir qilish mumkin.

1. 
   Ionli kuchlarning o‘zaro samarali ta’siri.
   

Bunday kuchlar kuchli nordon yoki kuchli asosli yoki ion almashuvchi sorbentlar bilan xromatografiya qilinayotganda o‘z ta’sirini ko‘rsatadi. Bunday o‘zaro ta’sir birikmalarni anion yoki kation shaklida - ^{organik kislotalarni ishqoriy Al}2^O3 ^{da yoki organik asoslarni silikagelda xromatografiya qilinganda} kuzatiladi. Ionli kuchlar ta’sirini kamaytirish uchun yuqori dielektrik o‘tkazuvchan katta dipol xolatli (suv, polyar organik erituvchi), molekulalari ionlarini zaryadini kamaytirib ionlarni qo‘zg‘aluvchanligini oshiruvchi erituvchilar aralashmasini qo‘llash maqsadga muvofiqdir. Bu aralash malarni kamchiliklari ularni yuqori xromatografik faolligi va ushbu vaziyat ta’sirida molukulada polyar gruppalari aktivligi sababli moddalar yaxshi aralashmasligidadir. SHu boisdan ko‘p xollarda ionlar hosil bo‘lishini kamaytiradigan sorbent va erituvchilar aralashmasi qo‘llanadi.

2. 
   Koordinatsion kuchlar ta’siri.
   

O‘zaro koordinatsion kuchlar, elektron zaryadli atomi bo‘lgan (Al, Si, Ca, Mq, Fe va boshqalar) sorbent va bo‘linmagan elektron juftli funksional gruppa yoki atomlar (galogenlar, -O-, -N-, -S-, S=S) orasida kuzatiladi. Koordinatsion kuchlar ta’siri xromatografiya qilinayotgan modda adsorbent yuzasi bilan bog‘langan erituvchi molekulasini siqib chiqarishga qodir bo‘lganda yuzaga keladi. Funksional gruppalarning koordinatsion kuchlari ta’siri quyidagi qatordagi tartibda kamayib boradi.