Vazirligi toshkent farmatsevtika

^NR2^>C=N>CONH2^{>OR>OH>C=O>COOH>SR>NO}2^{>C=C> galogenlar.}
Ushbu qator faqat sorbent yuzasi va ba’zi bir funksional gruppalarni o‘zaro ta’sir kuchlarini tashkil qiluvchi kuchlardan biri hisoblangan koordinatsion kuchlar uchun ahamiyatlidir. YAkuniy kuch, boshqacha qilib aytganda funksional gruppalarni adsorbsiyalanish xususiyati shu gruppani va adsorbsion markazni hamma o‘zaro ta’sir kuchlari yig‘indisidan iborat.

Bu qatorda amin gruppa sorbent yuzasidan suvni siqib chiqara oladi, lekin nitrogruppa yoki galogenlarni siqib chiqara olmaydi. Koordinatsion bog‘larni hosil bo‘lishi va ularni mustaxkamligi xromatografiya qilinayotgan modda molekulasida funksional gruppalarni mavjudligiga, shuningdek sorbent tarkibida tegishli metall atomi bo‘lishiga ham bog‘liq. SHunday qilib bunday bog‘larni hosil qilish xususiyatiga ega qattiq sorbentlarda xromatografiya qilish funksional gruppalari bilan farqlanadigan izomerlarni ajratishda qo‘l keladi.

3. 
   Dipollarni o‘zaro ta’siri.
   

Dipollar ta’siri - o‘rtacha quvvatli ta’sirlardandir. Bunday o‘zaro ta’sirni molekulada barqaror dipol mavjud bo‘lganda, molekulada nitril, amid, laktam, karbonil, karboksil, gidroksil, nitrogruppalar, ayrim xollarda galogenlar bo‘lganda nazarda tutish kerak. Koordinatsion kuchlar barqaror kuchli dipolli birikmalar spirtlar, ketonlar, galogenga almashgan uglevodorodlar, efirlar aralashmalarda yoki yaqqol dipol xususiyatli qo‘zg‘olmas fazada xromatografiya qilinayotganda muhim o‘rin tutadi. Ba’zi bir jihatdan bunday kuchlar alyuminiy oksidi va silikagelda xromatografiya qilinganda namoyon bo‘ladi.

4. 
   Vodorod bog‘lari ta’siri.
   

Vodorod bog‘lari ta’siri - moddalarni xromatografik xossalarini belgilovchi asosiy hisoblanadi. Vodorod bog‘lari proton sifatida ajralish xususiyatiga ega bo‘lgan aktiv vodorodi bor va bo‘sh juft elektroni bo‘lgan almashinuvchilar orasida vujudga keladi (Lyuis asosi).