Вазирлиги тошкент давлат миллий рақс ва хореография олий

ALEKSANDR DYUMA OTA (1802-1870
-y.) 
Aleksandr Dyuma (Ota-Dyuma) romantik drama turining qaror topishida V. Gyugo bilan 
hamfikrlikda ijod qilgan bo'lib, u o'zbek kitobxonlari va tomoshabinlariga mushketyorlar 
haqidagi trilogiya, «Graf Monte-Kristo» romani kabi sarguzasht adabiyot-ning mumtoz 
namunalari bilan tanish bo'lgan yirik adib va drama-turgdir. XIX asrning 20—30 yillari u 
romantiklar harakatining faol ishtirokchisiga aylanadi. 
Dyumaning adabiy merosida dramaturgiya e'tiborli o'rin tutadi. U oltmish oltita pyesa 
muallifi bo'lib, ularning ko'pchiligini 30-40 yillari yozgan. 
«Odeon». teatrida sahnalashtirilgan 
«Genrix III va uning aaroyi» 
(1829) asari unga adabiy 
va teatr shuhrati keltirgan birinchi pyesasi bo'ldi. Bu muvaffaqiyat uning keyingi 
«Antoni» 
(831), 
«Ajal minoras» 
(1832), 
«Kin yoki Daho va sayoqlik» 
(1836) pyesalari bilan yanada 
mustahkamlanadi. 

---

41 
Dyuma pyesalari romantik drama turining ajoyib na-munalaridir. Ularda kundalik 
tamballarcha zerikarli turmush tar-ziga zid o'laroq, o'tli ehtiroslar, xalovatsiz olishuvlar og'ushida 
ya-shovchi jo'shqin qalbli qahramonlar haqida hikoya qilingan. 
Dyuma pesalarida Gyugo asarlaridagidek isyonkorlik cho'g'i yo'q. Lekin «Genrix III», «Ajal 
minorasi* asarlarida muallif feodal olamning daxshatli ko'rinishlarini tasvir etib, qirol va 
hukmdor zo-dagonlar doirasining jinoyatkorona kirdikorlarini fosh etgan. Zamonaviy mavzudagi 
asarlar («Antoni», «Kin»)da esa yovuzlik va beboshlikka qarshi kurasli ochgan yo'qsil 
qahramonlarning fojiona qismatlari ifodalangan. 
Dyuma ham boshqa romantik dramaturglar kabi o'z asarlarida xazin, mungli lavhalarga keng 
o'rin ajratgan: o'lim, jazo sab-nalarida jismoniy azoblanish holatlari tez-tez uchraydi. 
Dyuma «Tarixiy teatr* deb ataluvchi teatr tashkil etib, uning ilk pardasini 1847-yili 
«Qirolicha Margo» spektakli bilan ochadi. Teatr uzoq yashamagan bo'lsa-da (1849-yili 
yopilgan), lekin u Parijning hiyobon teatrlari orasida nufuzli o'rin tutib keldi. Zamonasining ar-
doqli qalamkashi, serzavq qalb sohibi Aleksandr Ota-Dyuma asarlari O'zbekistonda ham keng 
ma'lum. Uning «Uch mushketyor», «Graf Monte-Kristo» kabi romanlari o'zbek tiliga tarjima 
qilinib, ki-tobxonlar orasida keng shuhrat qozongan. «Qora lola» romoni bo'yi-cha videofilm, 
(rejissor M. Yunusov) yaratilgan, «Ajal minorasi» dramasi teatr san'ati institutida awal diplom 
spektakli (rejissor — B. Nazarov), so'ng Xamza nomli akademik. drama teatrida 1972-yili 
B.Yo'ldoshev tomonidan sahnalashtirilgan.