Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

S = <2i + Cli + (k + ... + Cha = У <2,
i = I
S-ni qiymatini topish uchun qo‘shish operatsiyasini ko‘p marta (20-marta) takrorlash kerak bo‘ladi. Ushbu operatsiyaning har bir bajarilishida oldingi natijaga vektoming keyingi yangi elementining qiymati qo‘shilib boriladi. Shunday qilib algoritmning quyidagi qismi ko‘p marta bajariladi:
S = S + a_i
Bu yerda i indeksning 1 dan 20-gacha 1 tadan qadam tashlab o‘zgarib borishi bilan vektoming barcha elementlari ulaming yig‘indisini topish uchun ko‘rib chiqiladi. Natijada davriy aylanishni o‘zgaruvchan indeks i boshqaradi, shuning uchun ham uni davming boshqaruvchi o‘zgaruvchisi deyiladi yoki davr parametridir.
Algoritmda davming aylanishi bilan S-ning yig‘indisini topish uchun u avvalambor nolga tenglashtirilishi kerak. Aks holda olinishi kerak bo‘lgan S bo‘yicha natija noto‘g‘ri bo‘lishi mumkin.
Quyidagi 10.9 rasmda yuqorida keltirilgan misolni yechishning ayrim blok-sxemalari keltirilgan.





6) V) g)
arming 10.9 - rasmning davomi.





•chizmasi.
Aniq berilgan son asosida takrorlashlarning oddiy davrlarining
blok-chizmalari. Aniq berilgan son asosida davrlarni tashkil qilishda
davr parametrining boshlang‘ich va oxirigi qiymatlari, uning har bir
takrorlanishidagi davr parametrining o‘zgarish qonunlari, davrning
takrorlanish sonlari ko‘rsatilishi kerak bo‘ladi.
Davr tanasidagi birlamchi ma’lumotlar doimiy kattalik, oddiy
o‘zgaruvchan, indeksli o‘zgaruvchan ko‘rinishida bo‘lishi mumkin.




306


10 - bob. Algoritmlashtirish asoslari


Agar davr tanasidagi birlamchi ma’lumotlar doimiy kattalik ko‘rinishida bo‘lsa, davr tanasi algoritmi shu kattalikka erishgancha aylanadi.
Misol 7. Ushbu ifodani hisoblashning blok-chizmasini tuzing.
100
K = £X
X= 1
X ning qiymati 1 dan 100 gacha o'zgaradi, ya’ni 1-100 gacha bo'lgan natural sonlaming jamlanish jarayoni amalga oshadi.





10.10- rasm. 7 misolni yechish algoritmining blok-chizmasi.
Bu yerda indeksli o‘zgaruvchi ko‘rilayotgan massiv elementi nomidir. Elementning massivdagi o‘mi uning indeksning qiymati bo‘lmish elementlar ketma-ketligida joylashgan tartib raqami bilan aniqlanadi. Indeksning qiymati davrning takrorlanish jarayonida o‘zgaradi. Davr tanasining algoritmi massivdagi barcha elementlarga nisbatan qo'llaniladi.

§ 10.4. Oddiy davriy jarayonlami hisoblashni algoritmlashtirish | 307