Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

~ - - - - - xj - '
Misol 8. S = ^Oi — b²
i= 1
Ushbu misolda (10.11-rasm) davming parametri arifmetik progressiya
qonuniga asosan 1 qadam tashlab o‘zgarib boradi, uning boshlang‘ich va
yakuniy qiymati 1 va 50 ni tashkil qiladi. 3-blokda davmi tashkil qilish
amalga oshadi, masalan i birlamchi qiymatga ega bo‘ladi. 4-blokda esa
hisoblashning davriy qismi beriladi. 5-chi blokda esa davr parametri qabul
qilingan qonun bo‘yicha o‘zgaradi. Bu blok davrning hisobchisi bo‘ladi.
6-chi blokda parametming hozirgi holatdagi qiymati uning yakuniy bo‘lishi
mumkin bo‘lgan qiymati bilan solishtirish asosida davrning tugaganligi
tekshiriladi. Agar ushbu holat saqlanib qolsa, u holda A vektoming barcha
elementlari qiymati jamlanmaganligini bildiradi. Shuning uchun ham
boshqarish jarayoni davmi takrorlanishiga berilib, unda S da yig‘ilgan vektor
elementlari qiymati jamlamasiga vektoming navbatdagi elementi qiymati
qo‘shiladi. Agar i ( 50 bajarilmasa, u holda davrdan chiqishga olib keladi.
Bu A vektoming barcha 50 ta elementlari qiymati S ga jamlanganligini
ko‘rsatadi.
Davriy jarayonlami tashkil etishda masalani yechish algoritmini
to‘g‘ri tuzilganligi katta ahamiyat kasb etadi. Algoritmda keltirilgan blok-
chizmani to‘g‘ri bajarilishini tekshirish uchun undagi har bir blokning
to‘g‘ri bajarilishini tekshirib chiqish kerakdir va ularning majmuasi bitta
butun chizmani tashkil etadi. Bunday tahlillar natijasi masalani yechishning
mantiqi bilan solishtiriladi. Agar mantiq jihatdan o‘zaro qarama-qarshiliklar
bo‘lmasa, bunday blok-chizma asosida masalaning dasturini tuzish
mumkin bo‘ladi. Algoritmning mantiqiy jihatdan to‘g‘ri ishlashini birorta
misol asosida tekshirib ko‘rish mumkin, ya’ni oltita 8,7,3,2,5,1 sonlami
summasini topish bilan tekshiramiz. Algoritm tahlillari barcha natijalarini
jadval ko‘rinishida keltiramiz.


10.1-jadval

Davr parametri qiymati

S = S + a.	i = i+ 1	i J	Boshqaruvni qabul qiluvchi blok
1	S = 0 + 8	2	2 J	4
2	S=0+8+7	3	3 J	4
3	S=0+8+7+3	4	4J	4
4	S=0+8+7+3+2	5	5 J	4
5	S = 0 + 8 + 7 + 3 + 2 + 5	6	6 J	4
6	S = 0 + 8 + 7 + 3 + 2 + 5 + 1	7	7 J	7

308


10 - bob. Algoritmlashtirish asoslari








10.11- rasm. 8 misolni yechish algoritmining blok-chizmasi.
Yuqoridagi jadvaldan ko‘rinib turibdiki, ko'rilayotgan blok-chizmadagi harakatlar qo‘yilgan masalani to‘liq yechilishini ta’minlaydi.