Вазирлиги Самарқанд иқтисодиѐт ва сервис институти

6.Баҳони ҳисоблашда риск даражасининг баҳоланиши
 
Рискнинг иккита функцияси бор- стимуллаштирувчи ва 
химояловчи. 
Рискни баҳолаш- 
рискни баҳолаш жараѐни уч боскичдан иборат: 
1.
муаммони хал қилиш мумкин бўлган барча вариантларни аниқлаш; 
2.
муаммони ечиш натижасида келиши мумкин бўлган иқтисодий, 
сиѐсий, ва бошқа умумий нохуш окибатларни аниқлаш; 
3.
рискнинг интеграл томони бу хам икки бир-бирига боғлиқ аспектга 
булинади: миқдори ва сифат аспектларига. 
Риска баҳо беришнинг асосий аспекти миқдорий аспект ҳисобланади. 
Шунга карамасдан муаммони хал қилишга рискнинг миқдорий аспектини 
аниқлашдан олдин рискнинг сифат аспектига эътибор бериш лозим. 
Риск миқдорий баҳолашнинг 3 та асосий критерияси мавжуддир. 
Сифат хакидаги тасаввур 
Сотиш хажми 
А 
Б 
В 
нарх 
Ца 
Цб 
Цв 

---

99 
Риск миқдорий баҳолашнинг 3 та асосий критерияси мавжуддир. 
Биринчи критериянинг мазмуни кутилаѐтган риск ҳолатида кабул 
қилинаѐтган қарор, маълум бир чекланишни инобатга олган ҳолда баҳоланади. 
Иккинчи критерий риск, аник маълумотлар асосида кабул қилинган қарорнинг 
натижаси Билан булмаган маълумотлар асосида кабул қилинган қарорлар 
ўртасида фарқга айникса, бу фарқ эхтимоли 0,5-0,6дан юқори булиши керак.
Молиявий нуктаи назардан риск 3 даражали булиши мумкин: 
1.
қарорлар амалга ошмаганлиги билан боғлиқ бўлган ва фойданинг 
камайишига олиб келадиган оддий риск. 
2.
тушум ѐки даромаднинг келиб тушмаслик эхтимоли билан боғлиқ 
бўлган критик риск. 
3.
фирма тўлов кобилиятсизлигига олиб келадиган катострофик 
(инкироз) риски. Бундай риск фирмани банкротликка олиб келади. 
Рискни миқдорий баҳолашнинг иккинчи критерийси, амалдаги ҳолатда 
бошқа вариантлардаги кўра кам харажат орқали керакли натижага эришишини 
таъминловчи қарордан иборат бўлади. Учинчи критериянинг моҳияти амалга 
оширилиш муддати энг кам вақт талаб этадиган қарор кабул қилинишидан 
иборат бўлади. Риск даражаси кутилаѐтган зарар билан унинг руй бериш 
эхтимоли купайтмаси билан аникланади. Бунда риск даражаси қуйидаги 
формула орқали аникланади: