Вазирлиги Самарқанд иқтисодиѐт ва сервис институти

 
5.Корхонанинг баҳо сиѐсати ва баҳони шакллантириш 
стратегияси 
 
Корхоналар нархларини тўғри шакллантирмаса, амалдаги 
қонунларга риоя этилишлари таъминланмаса унда улар маъмурий 
жазога тортилишлари мумкин. 
Ушбу тамойилларга риоя этиш нарх сиѐсатини окилона ташкил этишга 
ва юргизишга имконият яратиб беради. Шунингдек, хом ашѐ, товар, иш ва 
хизматларга куйиладиган нарх (тариф)ларни ижтимоий йўналишини 
кучайтиради. Шундай килиб окилона нархларни ташкил этилиши ахолини 
кучли ижтимоий химояланишида ўз аксини топмоги лозим. 
Фирманинг нарх сиѐсатида инфляцион кутилишни баҳолашда 
қуйидагилар кулланилади: 

Истеъмол нархларнинг жамланган индекси; 

Саноат маҳсулотларини ишлаб чиқарувчилар индекси; 

Юк ташувчи транспортлар таърифи индекси; 

Моддий техника ресурслари нархлари индекси; 

Кишлок хўжалик маҳсулотлари нархлари индекси; 

Ахолига хизматлар нархлари индекси. 
Нарх кутарилиши тўғрисидаги инфляцион кутилишлар қуйидаги ташки 
маълумотлар манбаига асосланган булиши мумкин: 

Мамлакат ижтимоий ва иқтисодий ривожи прогнози; 

Келгуси йилга давлат бюджети проекти, проектда кутилаѐтган 
инфляцияга баҳо берилади; 

Марказий банкнинг ҳисоблари; 
Экспертлар фикрлари. 
Фирмалар нарх сиѐсатининг асосини нарх ва сифат муносабатлари 
ташкил этади. 
Нарх товар сифатига боғлиқ: сифат канча юқори булса, нарх хам шунча 
юқори бўлади, лекин «сифатли маҳсулот» тушунчаси нисбатан ҳисобга 
олинади. У қуйидагилар билан тавсифланади: 

объектив хусусиятлар билан яъни, техник-иқтисодий ва технологик 
тавсифи масалан, давлат стандартларига мослиги, чидамлилиги, ишончлилиги 
экологик тозалиги ва хоказо. 

Сифат ва нарх даражаларининг мослиги билан (масалан, сунъий 
жундан тикилган шуба (аѐллар палтоси) паст нарх учун сифатли маҳсулот 
бўлиб ҳисобланади. Юқори нарх учун эса унинг сифат хусусиятлари етарли 
даражада эмас) 

Ишлаб чиқарувчининг шахсий маҳсулоти хақида ги таасуроти 
билан 

Истеъмолчиларнинг товар сифати тўғрисидаги таасуроти билан. 

---

98 
Товар сифати тўғрисидаги истеъмолчининг фикри фирманинг нарх 
сиѐсатига таъсир этиши мумкин: 
1.
«Нарх-талаб» мослигини аниқлаш: 
2-расм. Истеъмолчиларнинг АБВ товарларга хар хил нархлар бир хил 
сифатли товарларга ва сотиш ҳажмига бўлган муносабатлари. 
2.
Истеъмолчи товарнинг ишлаб чиқарувчи томонидан кўзда 
тутилмаган, кутилмаган қушимча кулланишини топса, бу ишлаб чиқарувчига 
товар нархини кутаришга имконият беради. 
Товарнинг кутарилган сифати тўғрисида истеъмолчининг
тассуроти фирманинг обрусини яратишга имконият беради, савдо 
маркаси обруйининг усиши, шунингдек, товар нархини кутаришга 
сабаб бўлади. Бунда фирманинг бозордаги хар бир сегмант учун 
сифатни шакллантириш бўйича ката аҳамиятга эга (масалан, 
баъзилар учун косметик кремнинг самарадорлиги ва натижага 
эришининг тезлиги муҳим булса, бошқаларга ундаги табиий 
компонентлар таркиби муҳим бўлади).