Вазирлиги абу райхон беруний номидаги тошкент давлат техника

11.3 Энергетика системасида частотани ростлаш.
Электроэнергетика системасида частотани ростлаш бир неча электростанция ёрдамида бажарилади. Битта станция ёрдамида частота ростланадиган энергосистемани кўриб чиқамиз. Частота бўйича балансловчи бу станция системада истеъмол қилинувчи қувватнинг ҳар қандай ўзгаришини сезади. Бу станция система истеъмол қилаётган умумий қувватнинг қиймати қанчага ўзгарса, ўзининг юкламасини ҳам шунчага ўзгартиради. Бунда системада актив қувват баланси сақланади ва системадаги бошқа станцияларнинг қуввати ўзгармас бўлиб қолади.
8.2 - расмда частотани ростловчи станциянинг ( f ўқидан ўнгда жойлашиб, 1, 2 нуқталари бўлган тўғри чизақлар) ва системадаги бошқа давртезлиги ростланмайдиган станцияларнинг (f ўқидан чапда жойлашиб, 1’, 2’ нуқталари бўлган тўғри чизақлар) тавсифлари тасвирланган.
Частотани ростловчи станция Р₁ юкламага эга, системадаги бошқа станциялар қуввати - Р_с1. Баланс тенгламаси қуйидагича:
Р_с1+Р₁=Р_и (8.4)

8.2- расм. Энергосистемада частотани битта стаанция ёрдамида ростлаш.

Умумий юклама қийматини Р_и миқдорда оширсак, системада частота ₁ қийматигача пасаяди. Қувватлар баланси қуйидагича бўлади:

Р_с2+Р₂=Р_и+Р_и (8.5)
Системада частота пасайганда уни иккиламчи ростлагичлар ( ёки хизматчи ходимлар ) турбинага келувчи буғ ёки сувнинг миқдорини оширади. Бу эса 12 тавсифнинг параллел ҳолда силжишига мос келади ва 3 нуқтада номинал частота ўрнатилади (8.2-расм). Системадаги ҳамма юклама ўзгаришлари ростловчи станция зиммасига тушади:
Р₃=Р₁ +Р_и ;
Р_с1+Р₃=Р_и+Р_и ; (8.6)


Синов саволлари
1. Электр системасида актив қувват баланси қандай аниқланади?
2. Актив қувват билансининг бузилиш қандай оқибатларга олиб келиши мумкин?
3. Актив қувват қаерда ишлаб чиқарилади ва қаерда сарф бўлади?
4. Электр системасида актив қувват ва частота ўзаро қандай боғланган?
5. Электр системасида ишлаб чиқарилувчи актив қувват қандай ростланади?
6. Юкламанинг частота бўйича статик характеристикаси нима?
7. Юкламанинг ўзгариши системадаги частотага қандай таъсир кўрсатади?
8. Турбинани тезлик ростлагичининг ишлаш принципини тушунтиринг.
9. Электр системасида частотани ростлаш қандай таъминланади?
10. Электр системаси актив қувват резерви қандай таъминланади? Резерв нима учун талаб этилади?