Varieties hand out notes uzb

shakl berish tizimi 

---

95 
 
 
 
2.7.4-rasm. “T” shaklidagi 2 simli simbag‘az tizimi 
 
2.7.5-rasm. “V” shaklidagi 4 simli 
simbag‘az konstruksiyasi 
 
“V” shaklidagi 4 simli simbag‘az 
 
“V” tizimining sohadagi istiqbolli ko‘rinishi. 
“V” shaklidagi tizimlarning 
bog‘idagi koordinatsiyasi (daraxtlarni tutib turuvchi yon simlar yerga qator boshi 
va oxirida mahkamlanib taranglangan bo‘lishadi) 27.6-rasm)) 
 

---

96 
 
2.7.6-rasm.A) “V” shaklidagi 
4 simli simbag‘az 
 
B) Bir nechta asosli tizim
 
 
2.7.7-rasm. Anor daraxtining dastlabki 
shakl berilmagan holati
 
Kiprda 6m x 3m masofada 
ekilgan 
va 
“V” 
simbag‘azga 
tortilgan anor daraxtlari
. 
Anor daraxtlari birinchi yili 
umuman 
kesilmaydi, 
faqatgina 
tuvakda o‘stirilgan daraxt bundan 
mustasno. Birinchi yili kesilmasligiga 
sabab, 
yangi 
ekilgan 
ko‘chatlar 
kuzgacha rivojlanib mustahkam ildiz 
tizimiga ega bo‘ladi (2.7.7-rasm). 
Ikkinchi yili, daraxtlar yaxshi o‘rnashib olgandan so‘ng ularni kesib shakl 
berish boshlanadi. Ikkinchi yilning boshida ya’ni tinim davrida ular 10 smgacha 
qisqartirib kesiladi. Bundan maqsad daraxtni shoxlatishdir.
Ikkinchi yilning yozida 4-6 ta sog‘lom yangi o‘sib chiqqan shoxlar shakllanadi 
va ular daraxtning asosini tashkil qiladi. Agar bundan ko‘p shoxlar shakllansa ular 
muntazam ravishda kesib turiladi. Bu tanlangan asos shoxlar bilan raqobatda 
raqobatlashmasligi uchun qilinadi. Ushbu asos shoxlarning yerdan bir metrgacha 
bo‘lgan qismidan chiqqan barcha so‘ruvchi novdalar kesib tozalab turiladi.

---

97 
Shu 4-6 ta asos shoxlarni asragan holda barcha boshqa ortiqcha o‘simta 
(so‘ruvchi) shoxlar mavsum davomida muntazam tozalab turiladi. Daraxt 
rivojlanishining dastlabki yillari so‘ruvchi novdalar tozalab turilmasa, ko‘p energiya 
talab qilishi tufayli asos shoxlar bilan raqobatlashadi va asos shoxlarni quritishi 
mumkin. Tanlangan 4-6ta asos shoxlar yaxshilab o‘rnashib shakllanishiga bir necha 
yil talab qilinadi.