Varieties hand out notes uzb

 
 
2.7.11-rasm. Ishlatishdan oldin daraxt kesish qurollari toza suvda yuvilishi shart 
O‘z ishini yaxshi bajarishi uchun kesish qurollarini ishlatilgandan so‘ng 
charxlating, tozalang, quriting va yog‘lang. Daraxt kesish qurollari virus 
kasalliklarni tarqatmaslik uchun xlorli suvda sterillanishi (1qismi xlor otbelivatel 
va 4 qismi suv, 1% li natriy hypochlorite) tavsiya qilinadi.
Ishlatishdan oldin daraxt kesish qurollari toza suvda yuvilishi shart (2.7.11-
rasm). 
 
Keskin iqlim sharoiti zarari oldini olishga yordam beruvchi chora 
tadbirlar (qishda sovuq urishi, yozda quyoshdan kuyish).
2.8. Keskin harorat sharoitlariga moslashish 
 
Anor daraxtini o‘stirish uchun qulay iqlim sharoiti bu O‘rta Yer dengizi iqlimi 
kabi sharoitlardir. Bunday qulay iqlim sharoitiga quyosh nuri ko‘p tushadigan, 11
0 
darajadan past bo‘lmagan harorat, iliq qish va meva rivojlanishining so‘ngi 
bosqichida yomg‘irsiz quruq issiq yoz ob-havo sharoitlari kiradi. Shunday qulay 
sharoitlarda, meva juda yaxshi hajm, rang va shira oladi. Bu esa o‘z navbatida meva 
yorilishi bilan bog‘liq muammolarni kamaytiradi. Bugungi kunda anor butun dunyo 

---

102 
bo‘yicha turli xildagi mikroiqlim zonalarning harorati o‘rta me’yordagi, subtropik 
va tropik hududlarida yetishtiriladi.
Anor daraxti past haroratli qish bo‘ladigan hududlarda barg to‘kadi va tropik, 
subtropik sharoitlarda doimiy yashil bo‘ladi yoki qisman barg to‘kadi. Meva 
rivojlanishi va pishish davrida daraxt issiq va quruq iqlim sharoitini talab qiladi. 
Daraxt tinim davrida ma’lum bir darajada sovuqqa chidamli, ammo -11
0
C dan past 
bo‘lgan haroratda zararlanadi.
Anor daraxtini -9°C dan -12°C gacha bo‘lgan sovuq haroratga chidamliligi 
qayd etilgan . Shunday bo‘lsada, ularga yaxshi rivojlanishi uchun uzoq issiq iqlim 
sharoit kerak bo‘ladi. Agar harorat -20°C dan pastga tushsa, anor daraxtlarining 
butun tanasi yer yuzasiga muzlab quriydi.
Vegetativ o‘sish davri yetarlicha uzun, ammo harorat -15°C dan pastga tushishi 
mumkin bo‘lgan sharoitlarda yaxshi hosil olish uchun anor daraxti sovuqdan 
himoyalash maqsadga muvofiq. Bahorgi sovuqlar gullash uchun muammo 
tug‘dirmaydi chunki anor kech gullaydigan o‘simlikdir, ammo hosil yig‘ishdan 
oldingi kuzgi sovuqlar daraxt uchun xavfli bo‘lishi mumkin. Meva yaxshi pishishi 
uchun issiq yoz va uzun, quruq va iliq kuz talab qilinadi.
Hayotiy vaziyatlar shuni ta’kidlaydiki, qattiq urug‘li navlar yumshoq 
urug‘lilariga nisbatan sovuqqa chidamliroq bo‘ladi. Anor navlarining ko‘pchiligi 
daraxtlar uchun talab qilinuvchi sovuq harorat soatlarini talab qilmaydi ba’zi 
sovuqqa chidamli navlar bundan istisno. Natijada, daraxt yog‘ochi doimiy 
zararlanishga moyil bo‘ladi. Garchi daraxtlar uchun sovuq harorat soatlari talab 
qilinsada, barcha anor navlari tinim davridan naf olishadi.
Daraxtning qish oylarida sovuqqa chidamliligi yuqori bo‘ladi. Kuzda to‘liq 
uyquga kirishidan oldin va bahorda kurtak yorish davrida daraxtning sovuqdan 
aziyat chekish ehtimoli ortadi. Shu davrlar mobaynida daraxt po‘stlog‘i sovuqdan 
zararlanishga juda moyil bo‘ladi va birinchi bo‘lib daraxtning janubiy tomonidan 
yerga yaqin qismida sovuqdan zararlanish sodir bo‘ladi. Agar sovuqdan zararlanish 
ehtimoli bo‘lsa, kun va tun orasidagi keskin harorat o‘zgarishlarini kamaytirish 

---

103 
uchun daraxt po‘stlog‘ini vodoemulsiya bo‘yog‘i bilan bo‘yash muammoga yechim 
bo‘lishi mumkin.
Anor daraxtlari issiqqa juda chidamlidir va bir yilda kamida 120 kun davomida 
30
0
C harorat bo‘lgan sharoitda juda yaxshi rivojlanadi. Daraxtlar qurg‘oqchilikka 
ham chidamlidir. Shunday bo‘lsada, daraxtni rivojlantirish davrida yetarlicha 
sug‘orish talab qilinadi va bu tijorat maqsadida meva yetishtirayotgan bog‘larda juda 
katta ahamiyatga ega. Qurg‘oqchilik uzoq davom yetgan davrda yetarlicha 
sug‘orilmasa hosil yo‘qotiladi (to‘kiladi).