Varieties hand out notes uzb

 
2.5. Tuproqqa ishlov berish 
Tuproqning fizik va kimyoviy tarkibi, biologik faolligi hosildorlikning asosi 
bo‘lib, tuproqning unumdorligini belgilab beradi. Tuproq unumdorligini oshirishga 
qaratilgan tadbirlar tuproqdagi ozuqalarning yo‘qolishi, uning agrokimyoviy 
erroziyasi, yuvilib ketishi, yer yuzasi yoki ostidagi suvlarga zarar yetkazmaslik kabi 
muammolarni minimallashtirishni inoboatga olgan holda amalga oshirilishi darkor. 
Tuproqqa samarali ishlov berish amaliyoti uning biologik faolligi va atrofdagi tabiiy 
resurslar, o‘simlik va hayvonlar xilma-xilligini asrashga qaratilgan bo‘ladi.
Tanlangan tuproqqa ishlov berish tizimi quyidagi talablarga javob berishi shart:

---

83 
• 
anor yetishtirishda muhim ahamiyatga ega yomg‘ir suvlaridan samarali 
foydalanish imkoniyatiga ega tuproq qatlamiga ega bo‘lish;
• 
tuproq konservatsiyasi, uning erroziyaning oldini olish imkoniyatiga ega 
bo‘lishi. 
Anor daraxtlari ildizlari sayoz joylashganligi sababli tuproqqa ishlov berish 
amaliyoti daraxt ildiziga zarar yetkazmaslik uchun tuproq qatlamining 15-25sm 
chuqurligidan oshmasligi tavsiya qilinadi. 
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, tuproqqa ishlov berishda quyidagi 
maqsadlarni ko‘zlashi shart:
• 
almashlab ekish va mexanik ishlov berish amaliyotlari orqali tuproqning 
organik tarkibini yaxshilash yoki mukammallashtirishga qaratilishi.
• 
suv yoki shamol ta’sirida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan tuproq 
erroziyasining oldini olish.
• 
og‘ir texnikalardan foydalanish ta’sirida tuproq preslanishini oldini olish.
• 
tuproqning yuza qatlamiga ishlov berish, eng samarali amaliyot.
• 
agronomik va atrof muhit talablaridan kelib chiqqan holda kimyoviy, organik 
va anorganik o‘g‘itlarni belgilangan miqdor va vaqtda samarali qo‘llash.(2.5.1-
rasm)