Va inregrasiy

2. . Darslarning turlari va tuzilishi. Dars – darslarning butun tizimidagi zveno bo`lib, ulardan har biri o`zining ma’lum vazifasini hal qiladi. Bu vazifa o`qitish zvenolaridan kelib chiqadi. Bunday ayrim darslar barcha zvenolarni, boshqalari faqat ayrimlarini, uchinchilari faqat bittasini qamrab olishi mumkin. Darslar qancha zvenoni qamrab olishi va qanday vazifalarni hal etishiga ko`ra turlicha strukturaga ega bo`lgan tiplarga bo`linadi. Struktura – bu dars qismlarining nisbati va o`zaro bog`lanishi bo`lib, ular o`z vazifasi va o`qituvchi bilan o`quvchilar faoliyati xarakteri bilan farq qiladi.
Demak, yetakchi didaktik vazifa va strukturaga ko`ra darslar quyidagi tiplarga bo`linadi:
1) kombinatsion darslar (o`qituvchi yangi materialni tushuntiradi, mustahkamlaydi, takrorlaydi, kontrol qiladi);
2) yangi materialni o`rganish darslari;
3) bilim, ko`nikma va malakalarni mustahkamlash darslari
4) mashqlar va amaliy ishlar darslari;
5) umumlashtiruvchi takrorlash darslari;
6) laboratoriya darslari;
7) o`quvchilar bilimini nazorat qilish, tekshirish va baholash darslari, bundan tashqari standart bo`lmagan, innovatsion dars shakllari ham keng qo`llaniladi: seminar-darslar, konferentsiya-darslar, rolli o`yinlar, integrallashgan darslar.
Aralash yoki kombinatsion dars o`zida o`quv ishlarining turli maqsad va turlarini aks ettiradi
- o`tilgan material ustida ishlash
- yangi mavzularni anglash va o`zlashtirish
- amaliy ko`nikma va malakalarni hosil qilish
Shu bilan bog`liqlikda aralash darsda odatda quyidagi strukturaviy komponentlar ajraladi.
- o`quvchilarni darsga tayyorlash
- takrorlash-umumlashtirish ishlari
- yangi materialni anglash va o`zlashtirish ishlari
- bilimlarni amaliyotda qo`llash ko`nikma va malakalarini shakllantirish ishlari bo`yicha ishlar
- uyga vazifa
Yangi materialni bayon qilish darslari. O`qituvchi tomonidan o`quvchilarni yangi material ustida ishlashdan xabardor qiladi va o`rta va yuqori sinflarda katta hajmli va murakkab materiallarni o`rganishda muvaffaqiyatli qo`llaniladi.
Bunday dars strukturasi: o`quvchilarni darslarga jalb etish, dars maqsadlarini qo`yish; qisqa tekshrish, uyga vazifa.
O`rganilgan materialni mustahkamlash va amaliy ko`nikma va malakalarni hosil qilish darslari uning yanada chuqurroq anglash va o`zlashtirish, amaliy ko`nikma va malakalarni amaliyotda qo`llash maqsadidan kelib chiqib, hamma sinflarda alohida mavzuni yoki bo`limlarni o`rganilgandan keyin o`tilgan materialni takrorlashga yo`naltirilib o`tkaziladi.
Takrorlash, tizimlashtirish va umumlashtirish darslari o`quv dasturining katta bo`limlarini takrorlash bilan bog`liq va darhol mavzularni o`rganilgandan keyin yoki o`quv yili oxirida o`tkaziladi.
Dars tuzilishi zamonaviy dars amaliyoti va nazariyasida printsipial, ahamiyatga ega, xuddiy shunday ta’limda samaradorligi va natija egaligini aniqlab beradi. Dars elementlari sifatida quyidagi tarkibiy qismlar ajratiladi:
- yangi materialni o`rganish;
- uyga vazifa;
- bilimlarni nazorat qilish;
- bilimlarni umumlashtirish va tizimlashtirish;
- o`rganilgan materiallarni mustahkamlash.