V. V. Mayskiy

tizim oldi eleminatsiya
" degan keng atama ishlatiladi. Umumiy 
qon oqimiga kiritilgan oʻzgarmagan moddaning miqdori, kiritilgan miqdoriga foiz nisbati

---

62 
Manbaa:
@pharma_baza
"
bioerishuvchanlik
" atamasi bilan belgilanadi. Masalan, propranololning bioerishuvchanligi 
30%. Bu shuni anglatadiki, 0,01 g (10 mg) dozada ogʻiz orqali qabul qilinganda faqat 0,003 
g (3 mg) oʻzgarmagan propranolol qon oqimiga kiradi. 
Bioerishuvchanlik aniqlash uchun preparat vena ichiga yuboriladi(vena ichiga 
yuborilganda,moddaning bioerishuvchanligi 100%). Muayyan vaqt oraligʻida, moddaning 
qon plazmasidagi konsentratsiyasi aniqlanadi va vaqt oʻtishi bilan moddalar 
konsentratsiyasining oʻzgarishini egri chizigʻ bilan ifodalanadi. Keyin moddaning bir xil 
dozasi ogʻiz orqali yuboriladi, qondagi konsentratsiyasi aniqlanadi va konsentratsiya-vaqt 
egri chizigʻi tuziladi(1-rasm). 
Egri chiziqlar ostidagi maydoni oʻlchaniladi - AUC 
(area under the curve-egri chiziq 
ostidagi maydon)
. Bioerishuvchanlik-: F 
(Fraktsiya)
si ogʻiz orqali yuborilganda AUC ning / 
vena ichiga yuborilganda AUC ga nisbati sifatida aniqlanadi ajratiladi va foizlarda 
belgilanadi: 
ikki moddaning bir xil bioerishuvchanlik bilan ularning umumiy qon oqimiga kirish tezligi 
boshqacha boʻlishi mumkin. Shunga koʻra, eng yuqori konsentratsiyaga erishish vaqti, qon 
plazmasidagi maksimal kontsentratsiya, farmakologik ta‘sir kattaligi har xil boʻladi. Shu 
munosabat 
bilan 
"
bioekvivalentlik
" 
tushunchasini 
kiritilgan. 
Ikki 
moddaning 
bioekvivalentsiyasi: bioerishuvchanligi, eng yuqori ta‘sir darajasi, farmakologik ta‘sirning 
tabiati va kattaligi oʻxshashligini anglatadi. 
Ba‘zi dorilar ya‘ni rektal shamlar
(suppositorium)
yoki dorivor klizmalar rektal 
(rectumga)
yuboriladi .Bunday holda, mоdaning soʻrilgandandan soʻng , modanning 50% jigarni chetlab 
oʻtib, qonga oʻtadi 
.