V. V. Mayskiy

 
 
 

---

59 
Manbaa:
@pharma_baza
I BOB. Umumiy Farmakologiya 
 
A.Farmakokinetika 
 
Farmakokinetika
––dorivor moddalarning soʻrilishi, taqsimlanishi, depolanishi, oʻzgarishi 
va ajratilishidir. Bu jarayonlaning barchasi dorivor moddalarning hujayra(sitoplazmatik) 
membranasi orqali oʻtishiga bogʻliq. Moddalarning hujayra devori orqali oʻtishining asosiy 
usullari: passiv diffuziya, filtrasiya, aktiv transport, yengillashgan diffuziya, pinositoz.
Passiv diffuziya
–dori moddalarining membrana orqali konsentratsiya gradientiga muvofiq 
boshqa joyga oʻtishi 
(agar membrananing bir tomonida modda konsentratsiyasi boshqa 
tomonga qaraganda yuqori boʻlsa, modda membrana orqali past konsentratsiyali tomonga 
oʻtadi).
Hujayra membranasi asosan lipidlar saqlaydi, shuning uchun hujayra memranasi 
orqali 
lipofil
 ( qutbsiz)
moddalar passiv diffuziya usuli orqali oson oʻtadi, qaysiki, moddalar 
lipidlarda yaxshi eriydigan va zaryad saqlamaydigan boʻlishlari kerak. Aksincha, gidrofil 
polyar modda 
(suvda yaxshi eriydigan va zaryad saqlaydigan modda)
passiv diffuziya yoʻli 
bilan membrana orqali deyarli oʻtmaydi. 
Koʻpgina dorivor moddalar kuchsiz elektrolit hisoblanadi ––kuchsiz kislotali yoki kuchsiz 
asosli birikmalar. Eritmada bunday moddalarning bir qismi ionlarga ajralmagan (qutbsiz) 
shaklda boʻladi, boshqa qismi ionlar koʻrinishida boʻladi, elektr zaryadlarini tashiydi. 
Kislotali
moddalarning ionlanishi dissotsiatsiya yoʻli bilan boradi: 
HA 

H
+ 
+A
–
Asoslar
ning ionlanishi uning protonlanishi bilan sodir boʻladi: