V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

Kapsul-detonatorning 
o‘t o‘tkazuvchi pilik bilan 
birlashtirilgan ko‘rinishi.

---

167
6.2-rasm. 
Kapsul-detonatorning o‘t o‘tkazuvchi pilikka birlashgan  
joyini  siquvchi moslama.
Tayyor bo‘lgan o‘t o‘tkazuvchi trubkalarning bir xil uzunlikdagi-
larini alohida doira shaklida o‘rab, maxsus sumkaga joylashtiriladi. 
So‘ng portlovchi moddalar omboridan portlatish ishlari olib boriladi-
gan kavjoyga olib boriladi. Yondiruvchi patronlar yordamida yondi-
rish uchun yondiruvchi trubkaning o‘t o‘tkazuvchi pilik bo‘laklari-
ning uzunligi shunday bo‘lishi kerakki, pilikning shpurdan chiqib 
turgan uchlarini portlash ketma-ketligini saqlagan holda guruhlarga 
to‘plash va bog‘lash mumkin bo‘lishi lozim.
Agar suvli shpurlarni zaryadlash lozim bo‘lsa, kapsul detonator 
bilan o‘t o‘tkazgich pilik birlashtirilgan joyining sirtqi qismi maxsus 
mastika bilan yoki yupqa izolatsiyalovchi lenta bilan izolatsiyalanadi.
Chang va gaz portlash xavfi bo‘lgan ko‘mir shaxtalarida hamda 
chang va gazni portlash xavfi bo‘lmagan ko‘mir va boshqa shaxta
-
larda zaryadlarni o‘tli va elektr o‘tli usullarda portlatish taqiqlangan. 
Bulardan tashqari, o‘t bilan portlatish usuli og‘ish burchagi 30° dan 
yuqori bo‘lgan lahimlarni portlatishda, tik stvollar kavjoyini port-
latishda va usta-portlatuvchining xavfsiz joyga ketishi qiyin bo‘lganda 
yoki berkinadigan joyga borish mumkin bo‘lmagan sharoitda xavfsiz-
lik qoidasiga muvofiq taqiqlanadi. Hozirgi vaqtda o‘t bilan portlatish 
usulidan foydalanish kamayib bormoqda.