В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

ғоялар баъзи саноати жиҳатдан тараққий этган мамлакатлар ва халқаро 
ташкилотлар томонидан расмий доктрина сифаггада қабул килинди.
290

---

«Ўзаро боғликдик» концепцияси вакилларидан бири - голландиялик 
иктисодчи К.Нувенхузе ўз фижрларини тасдиқлашда, аввало, барча 
мамлакатлар учун умумий бўлган экологик омилларга мурожаат қилади. 
К.Нувенхузе уларга атроф-муҳитнинг барқарор эмасляги ва ердаги табиий 
ресурслар нинг чеклангашшгини киритади. Унинг фикрича, ривожланган 
мамлакатлар ривожланаётган мамлакатларга нисбатан хомашё бўйича, 
ривожланаётган мамлакатлар эса ривожланган мамлакатларга нисбатан 
техника, технология ва ҳ.к.лар бўйича қарам. Демак, улар ўртасида ўзаро 
богликлик ва «ўзаро тазйиқ» мавжуд. К.Нувенхузе халқаро меҳнат 
тақсимотини мана шулардан келиб чиққан ҳолда куриш керак, деб 
ҳисоблайди. Бу назария бошқа мамлакатларда ҳаққоний танқидга учради.
Яна бир иқгисодчи Р.Купер (АҚШ) ҳам ўзаро богликлик масаласига 
мурожаат қилади ва уни турли йўналишлар бўйича кўриб чиқади. Унинг 
фикрича, ўзаро боғлиқшпснинг тўрт тури мавжуд:
1. Таркибий — мамлакатлар бир-бирларига нисбатан қанчалик очиқ ва 
ўзаро боғлиқ бўлса, бир мамлакат иқгисодиётида рўй бераётган ўзгариш 
иккинчи мамлакат иқгисодиётида ҳам ўз аксинитопади.
2. Иктисодий сиёсат соҳасидаги мақсадлар борасидаги ўзаро 
боглиқпик.
3. Иқтисодий ривожланишнинг ташқи омиллари борасидаги ўзаро 
боглиқлик.
4. Сиёсий ўзаро боғлиқлик.
Баъзи жиҳатларига кўра мазкур назария ижобий хусусиятга эга ва 
мамлакатларнинг жаҳон хўжалиги тизими доирасида ўзаро богликлик 
тенденцияларининг кучаяётганлигини аниқ кўрсатиб беради.