В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

Х алк ар о м еҳнат т акси м оти суръатларининг коэф ф ициентлари
1971-1980 й.й.
1981-1990 Й.Й.
1991-2000 й.й.
Жаҳон
1,08
1,21
1,08
Ривожланган мамлакатлар
1,11
1,31
1Д5
Ривожланаетган мамлакатлар
0,99
1,03
0,80
287

---

Саноат жиҳатдан тараққий этган мамлакатда ишлаб чиқариш ташқи 
истеъмолчиларга, ички талаб эса импортга йўнаятирилган бўлади, деб 
тахмин қилинмоқца. Ривожланаётган мамлакатларда ички бозорникг 
нисбатан тез, аммо экстенсив тарзда кенгайиши кутилмокда.
16.3. И ш лаб чиқариш нниг халқаро ихтисослаш уви ва 
кооперациялаш уви
ХМТ ички таркибга ва ривожланиш усулларига эга. ХМТнинг асосий 
ажралмас хусусиятлари ишлаб чиқаришнинг халқаро ихтисослашуви ва 
кооперациялашуви ҳисобланади (16.3.1-раем).
16.3.1-расм. Х алқаро м еҳнат тақсим отининг ш акллари
Ишлаб чиқаришнинг халқаро ихтисослашуви. Ишлаб чиқаришнинт 
халқаро ихтисослашуви икки йўналиш бўйича ривожланади - ишлаб 
чиқариш ва худудий.
Уз навбатида, ишлаб чикариш йўналиши:
— тармоклараро ихтисослашув;
— тармоқлар ичра ихтисослашув;
— алоҳида корхоналар ихтисослашувига бўлинади.
Ишлаб чиқаришнинг халқаро худудий ихтисослашуви м)айян 
товарлар ва уларнинг қисмларининг жаҳон бозори учун ишлаб чикариш га 
ихтисослашувиыи ўз ичига олади:
— алоҳида мамлакат;
— мамлакатлар гуруҳи;
— регионлар.
Ишлаб чиқаришнинг халкаро ихтисослашувшшнг асосий турларига 
куйидагилар киради:
— предметам (тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш) ихтисослашув;
— деталли (маҳсулот қисмлари ва компонентларини ишлаб чиқариш) 
ихтисослашув;
288

---

— 
технологик ёки босқичли (яъни, алоҳида технологик жараёнларни