Узумнинг абориген (маҳаллий) навларини ўрганиш

Совуққа чидамли узум навларини яратиш. Ток селекцияси усулларидан бири бўлиб, бунда, асосан турлараро дурагайлаш усули қўлланилади. Совуққа чидамли узум навларини асосий донор сифатида яратишда токнинг А.амурензис тури ҳамда Америка турларини ўзаро чатиштиришдан олинган мураккаб дурагайлардан фойдаланилади. Витис амурензис турининг турли шаклларда (гуллари икки жинсли, эркак ва фанкционал-урғочи, ҳаво ва тупроқ намига ўта талабчан, совуққа чидамли ва ҳ.к.) учраши аниқланган. Олимлар (И.Н.Мартынова) томонидан унинг 3 та:

1. 
   шимолий (Хабаровск кенглигида),
   
2. 
   жанубий (Владивосток кенглигида),
   
3. 
   Хитой экотиплари белгиланган.
   

Булариннг ичида Хитой экотипи ўзининг совуққа чидамлилиги, серҳосиллиги, узум бошлари ва ғужумларининг йириклиги каби хусусиятларга эга. Россия шароитида кенг тарқалган Саперави северний, Фиолетовий ранний, Голубок, Каберне северний каби янги узум навлари европа-осий (Витис винифера) ҳамда шарқий-осиѐ (Витис амурензис) турлари аро чатиштиришнинг маҳсулидир.
Селекциянинг ушбу усули иқлими иссиқ ва қуруқ бўлган жанубий минтақалар, айниқса Ўрта Осиѐ шароитига мослаша оладиган совуққа чидамли янги навларни етиштиришда аҳамияти катта. Токнинг совуққа чидамли, ўсув даври қисқа ҳамда ширадорлик хусусияти кўпроқ бўлган навларини яратишнинг янги ва самарали усули ишлаб чиқилиб, амалиѐтга тавсия қилинган (К.П.Скуин, К.А.Тимирязев номидаги Москва қишлоқ хўжалиги академияси).
Бу усулда турлараро чатиштиришдан олинган дурагай уруғлар ток ўстириш учун экологик шароитлари экстремал ҳисобланган Москва вилоятининг яланглигига сепилган. Уруғкўчатларни етиштириш жараѐнида уларнинг ичидан совуққа чидамли, ўсув даври қисқа бўлган соғлом ва бақувватлари синчковлик билан ажратиб олинган. Яшаш қобилиятини сақлаб қолган уруғкўчатлар иссиқхона шароитида (Москва) ҳамда жанубий минтақалар (Арманистон, Доғистон, Ўзбекистон, Тожикистон, Туркманистон ва ҳ.к.) нинг очиқ ер шароитларида ҳосил сифатига қараб танлаб олинади.
Бу усул билан узумнинг Бурмунк, Московсий устойчивий, Мускат Скуиня каби қимматбаҳо навлари яратилган.