Узбекистон республкаси ички ишлар вазирлиги



Download 77,67 Kb.
bet10/12
Sana16.11.2022
Hajmi77,67 Kb.
#867496
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
retsidiv jinoyatchilik 2022

Криминолог олим Дагелъ ууцуцбузар Рецидив шахсини цуйидагича тавсифлайди :
-жисмоний бахувватлиги, ташхаридаги харши харакатларни уз кучи билан енгаман деб уйлайди ;
-содир этган жиноятнинг характерига хараб, масалан угирлик, босхинчилик, хотиллик ва хоказолар ;
-олдинги содир этган жиноятининг характерига хараб, кейингисини шу жиноятга ухшашлиги томонидан яхинлашиши ;
-хухухбузар аёлнинг психологик узига хослиги, масалан, унинг темперамента , эмоция, хизихувчанлик даражаси , энг мухим
жихатларидан бири жиноят содир этишга мойилликнинг мавжудлиги ва бошхалар;
-хухухбузар аёлнинг психологиясининг хай даражада тузилганлиги ;
-унга хухухий жазо чоралари таъсир хилганлиги ёки йухлигидандир.
Тадцицотчи Сахаров Б. умумий ууцуцбузарларни цуйдагича
тавсифлайди:
-шахсни шахсга нисбатан атайлаб жиноят содир этиши . Безорилик , номусга тегиш, угирлик , тан жарохати , ва шу кабилар
-шахсни мулкини талон-тарож орхали атайлаб жиноят содир этиши , масалан , куролмаслик охибатида , хасддан жиноят содир этиш холатлари ;


59




-мансабни суиистеъмол килиш оркали , порахурлик ёки бирор харакат ёки харакатсизлик содир этишдан буйин товлаш ;
-енгилтаклик окибатида ( иродасизлик , сабрсизлик) натижасида содир этилган жиноят
Х,ар бир жамият ривожланиши ва узгаришига караб жиноятларнинг янги-янги турларини уйлаб топадилар . Масалан , бугунги кунда бутун жахон микёсида хаккерлик, наркотик моддалар билан ноконуний равишда муомала килиш, айникса Рецидив уртасида жиноятнингни тахлили натижасида ёнланма котиллик, одам савдоси , ёшларни жиноий секталарга жалб килиш , бола угирлаш , бола улдириш, фирибгарлик , камомад, бухгалтерия (хисоб) сохасидаги баъзи турдаги жиноятларва хоказолар . Маиший хизматларнинг яхши ривожланмаганлиги, одамлар уртасидаги муносабатларда кескинликнинг ортишига, низоли ижтимоий- психолгик мухит шаклланишига олиб келади . Тадкикотлар
натижаларининг курсатишича , маиший хизматлар камрок, ривожланган худудларда ушбу сохадаги низолар бошка жойдагиларда купрок булади


Аёл жиноят содир этиш вактида унинг рухий холати биринчи уринга чикади , инсон хулкида эса ташки омиллар тизими, ички шарт - шароитлар тизими билан белгиланади . Шу боис, хар бир жиноятда объектив (ташки ) ва субъектив(ички ) омилларнинг бирлиги куринади . Х,еч бир ташки омил хам , хеч бир ички холат хам уз-узича ахлокий актни юзага келтирмайди .
Шу маънода, аксарият хукукбузарларда уз-узидан юзага келадиган мойилликларнинг таъсодифий вазиятларга богликлиги хосдир . Шахснинг узини узи бошкариш тизимининг таркоклиги, аксарият хукукбузарларнинг бир-биридан ажратиб турувчи асосий психологик жихатлардан биридир . Хукукбузарларнинг айрим худбинона


60


интилишлари, гайри-ижгимоий тус олганда уларнинг аулокий тизимини онг ости мойилликлари даражасида бошкаради .


Рецидив уртасидаги жиноятга карши курашиш бутун жахон микйёсига чиккан долзарб масалалардан бири булиб, жиноятлар орасида инсонпарварлик жиуатидан жазо тайинлаш мушкул булган муаммо уисобланади.Чунки аёл киши жамиятни асосий хисобланган оилани яратувчи, янги авлодни тарбиялувчи , жамиятнинг келажагини тарбиялайдиган шахс уисобланади. Жахонда аёл кишиларнинг уукукларини уимоя килувчи куплаб конвенциялар, соглигни саклаш органлари томондан она ва бола учун текин муолажалар, жамиятда уз урнини эгаллашка ёрдам берувчи маусус муассасалар , фондлар ва хоказолар яратилган .
Жиноят содир этган аёлни уукукларини химоя килишга каратилган жиноятларни олдини олиш буйича чора-тадбирлар уукукни саклаш органлари томонидан ишлаб чикилган. Аёл турмушининг ижтимоий- иктисодий шароитларини урганиш , жиноят содир этишга кумаклашувчи шарт-шароитларини аниклаш ва бартараф этиш максадида Буюк Британия, Лотин Америка , А^Ш, Италия ва Германияда Рецидив жиноятлари буйича махсус булимлар ва ташкилотлар тузилган . Буюк Британияда ва А^Ш да куйидаги куринишда махсус профилактик чора- тадбирлар квартал-инспекторлари томонидан округ прокурорини руусати билан кулланилади , масалан: «Neighborhood watch» (Кушнингнинг
кузатуви), Crime stoppers (жиноятни тухтатувчилар), «WEED and SEED» ва уоказолар. Юкорида курсатилган барча тадбирлар фукаролар уукукдари, эркинликлари ва конуний манфаатларини уимоя килиш кафолатларини, шу жумладан, ахоли билан тугридан-тугри мулокот оркали йулга куйилган булиб , жамоатчилик назоратини, маукумалар ва жиноят содир этишга мойил булган шахслар устидан кучайтириш, уларни уукукий, ижтимоий, психологик , тиббий, педагогик ёрдамлар курсатиш , ижтимоий хаётга


61




Рецидив урнини купайтириш, уларни фойдали мехнатга жалб этиш, телекурсатув ва радиоэшиттиришларда айнан Рецидив уртасидаги жиноятга карши каратилган чора тадбирларни эълон килиш, жиноят содир этган аёлни телевидиния воситалари оркали тугридан тугри намойиш этиш ва жазо тайинланиш жараёнини очиклик ва шаффовликда куриб чикишга каратилган.
Швецария олимлари Рецидив уртасида жиноятнингни урганиш жараёнида , шахс оиладаги мухитнинг шаклланиши , узининг ижобий ёки салбий таъсирини курсатишида намоён булади деганлар .Оиладаги носоглом ижтимоий-рухий мухит, нафакат, шахсни узини хаёти, балким, уни ураб турган шахсларга хам таркалишига сабаб булади . Шунинг учун Швецарияда оила киз фарзанд курса, унинг тугилиш маросимида катнашувчиларнинг барчаси ок рангли либос кийишлари шарт буладилар , чунки ок ранги поклик ва бегуборлик рамзи деб тан олинган. Аслида эса, психология жихатдан карайдиган булсак, швецарияликлар фарзандига ёшлик давридан ок рангни яхши хислат , яхши ният , бегуборлик ва бошка яхшиликка ундовчи биринчи сигнални онг ости психологиясига, шу оркали таъсир этишади деб уйлашган. Балким, айнан шу боис, Швецарияда Рецидив уртасида жиноятнинг коеффициенти пастдир.


62




  1. -§. Профилактика инспектори Рецидив рецидив жиноятчилигини олдини олиш фаолиятини такомиллаштириш

йуналишлари
Таькидлаш жоизки, жиноятка карши кураш ва жиноятлар профилактикасини таъминлашда ички ишлар органлари фаолияти мухим ахамиятга эга булиб, ушбу йуналишдаги фаолиятни самарали ташкил этишга хизмат киладиган хукукий базани такомиллаштириш буйича жараён изчил давом этмокда. Бугунги кунда ички ишлар органлари хар кандай йуналишдаги фаолиятни хамкорликсиз тасаввур этиб булмайди. Айникса, ички ишлар органларининг маъмурий худудда. хизмат олиб бораётган сохавий хизматларнинг олдида турган асосий ва долзарб вазифалардан бири Рецидив томонидан содир этиладиган жиноятка карши кураш хамда унинг олдини олишга каратилган дастлабки профилактик чора-тадбирларни амалга оширишни такозо этади. Умуман олганда, Рецидив билан ишлаш ички ишлар ходимларида муайян кийинчиликларни юзага келтиради. Шу нуктаи- назардан жамиятдаги хар кандай хотин- кизлар билан ишлашда ички ишлар органлари, биринчи галда, ушбу тоифадаги шахслар билан ишлашга, уларга тарбиявий таъсир чораларини куллашга ваколатли ва кобилиятли булган жамоатчиликка, аникрогини айтганда фукароларнинг узини узи бошкариш органлари хамда улар хузуридаги жамоат тузилмалари билан хамкорлик килиш максадга мувофикдир. Профилактика хизматлари Рецидив
уртасида жиноятнинг олдини олишда асосан ички ишлар органларининг сохавий хизматлари билан куйидаги хамкорликдаги ишларни олиб боради : - ижтимоий, сиёсий, хукукий,
маънавий-маърифий мазмундаги таргибот-ташвикот ишларини ташкил этиш,

  • кенг жамоатчилик уртасида турли мавзуларда сухбатлар утказиш,

  • фукароларни жамиятда урнатилган коидаларга риоя этиш хамда уларни конунга хурмат рухида тарбиялаш,


63




  • шахсда энди шаклланаётган ва ривожланаётган гайриижтимоий салбий хулк-атворни тухтатиш, зарарсизлантириш,

  • содир этилиши мумкин булган жиноятларнинг хамда жиноятларнинг олдини олиш,

  • фукароларнинг хукукий онги ва маданиятини юксалтириш,

  • оммавий ахборот воситалари оркали Рецидив уртасида

жиноятнингни олдини олишга каратилган мавзуларда чикишлар килиш,

  • хизмат худудидаги наркотик моддалар, шахвоний рухдаги материалларни таркатувчилар, одам савдоси билан боглик жиноятлар содир этаётган жиноий гурух таркибидаги Рецидив улушининг куплиги, шунингдек, ахлок- одоб доирасидаги жиноятларнинг келиб чикишида Рецидивнинг хиссаси катта эканлигини фукароларга йетказиш,

-жиноят содир этишга мойил Рецидив, уларнинг алокалари, шунингдек, кутилаётган жиноятлар тугрисида мунтазам равишда ахборот алмашиб, уларнинг олдини олиш ва бартараф этиш чораларини куради.

  • хизмат худудида диний- экстремистик оким тарафдорлари, айникса,

ушбу оким таъсирига тушиб колган ёш кизлар ва Рецидивни аниклаш максадида махалла фаоллари, корхона, ташкилот ва муассасаларнинг рахбарлари,дин ишлари буйича кумита вакиллари, олий ва урта махсус таълим муассасалари, мактабларнинг маъмуриятлари билан мунтазам равишда фикр алмашиб, аникланган холатлар юзасидан УЖ^КББ хизмати ходимларига хабар беради. - худудда одам
савдоси билан боглик жиноятлар содир этаётган жиноий гурух, жиноий уюшма аъзоларини хамда ахлок- одоб доирасида жиноят содир этаётган шахсларни аниклаш ва уларнинг ноконуний фаолиятига чек куйиш максадида, УЖ^К хизмати ходимлари билан хамкорликда доимий равишда кенг камровли тезкор-профилактик тадбирларни амалга оширади.
-яшаш жойларидан номаълум сабабларга кура узок муддатларга чикиб кетган Рецидивнинг каерга ва нима сабабданкетганига доир


64




маълумотларни УЖ^К хизмати ходимлари билан камкорликда туплаш камда текшириш чораларини куради, улар буйича маълумотларнинг ички ишлар органларининг “Узок муддат” маълумотлар базасига тулик киритишни таъминлайди.Профилактика инспекторлари терговчилар билан ушбу йуналишда куйидаги вазифаларни бажаради:

  • Рецидив томонидан содир этилган жиноятларнинг содир этилиш сабаблари ва уларга имкон бераётган шароитларни аниклайди, уларни урганиб, шундай жиноятлар кайта содир этилишининг олдини олиш чораларини куради.

  • кизларни ижтимоий-кукукий жикатдан куллаб-кувватлаш, улар

уртасида соглом турмуш тарзини миллий кадриятларимизга таянган колда кенг таргиб килишга каратилган чора-тадбирларни белгилаш ва амалга ошириш, -
кизлар камда ёшларнинг маънавий ва интеллектуал савиясини юксалтириш борасида олибборилаётган ишларнинг самарадорлигини оширига кумаклашиш, -
кизларнинг соглигини сакдаш, соглом оилани шакллантириш, кизлар спортини ривожлантириш, соглом турмуш тарзини таргиб килиш буйича чора-тадбирлар мажмуини амалга ошириш камда ушбу йуналишда кабул килинган давлат дастурлари ижросини таъминлашда иштирок этиш,

  • кизларнинг кукуклари эркинликлари ва конуний манфаатларини кимоя килиш масалалари буйича таклифлар тайёрлаш,

  • оила курадиган ёшларнинг оила,жамият олдидагибурчи ва маъсулиятини англабйетишлари, “мустах,кам оила” гоясининг амалий ифодасини таъминлаш максадида таргибот-ташвикот ишларини олиб бориш, - вояга етмаганларнинг назоратсизлиги, каровсизлиги, улар томонидан жиноятлар ёки бошка гайриижтимоий жиноятлар содир этилишининг олдини олиш, уларни вужудга келтирадиган сабаблар ва шарт-шароитларни аниклаш камда бартараф этишга кумаклашиш,


65




  • Оила-махалла -таълим муассасаси” хамкорлик механизмини кучайтириш буйича тасдикданган чора-тадбирлар мажмуининг амалга оширилишига кумаклашиш,


  • Download 77,67 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish