Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Locatio-conductio – Ижара шартномаси.
Рим ҳуқуқи бўйича 
locatio-
conductio,
мазмунига кўра, мажмуавий шартнома бўлган. Бу шартномани
ўзгалар ашёсидан маълум ҳақ тўлаш шарти билан вақтинча фойдаланиш 
эҳтиёжини сезган шахслар, ўзгалар меҳнатидан ёки хизматидан белгиланган 
ҳақ тўлаш шарти билан фойдаланиш эҳтиёжини сезган шахслар ва ўз 
қобилиятини ўзгалар қобилиятидан ҳақ тўлаб фойдаланмоқчи бўлган 

---

210 
шахслар ихтиёрига топширмоқчи бўлган шахслар ҳам тузган. Locatio-
conductio шартномасининг қайд этиб ўтилган шакллари 
locatio-conductio rei,
locatio-conductio operis ва locatio-conductio operarum
деб аталган. Бу 
шартномаларнинг умумий белгиси мазкур шартномалар ашё ёки мукофот
тўғрисидаги консенсуал ва икки томонлама шартнома эканлигидадир.
Бошқача қилиб айтганда, locatio-conductio locator ва conductor ўртасидаги
келишув асосида тузиладиган шартнома бўлиб, бунга кўра, бир тараф
иккинчи тарафга маълум ашё ёки ўз қобилиятини бериш мажбуриятини
олган, иккинчи тараф эса – бу ашёдан ёки қобилиятдан фойдаланиш ва
бирон-бир хизмат бажариш мажбуриятини белгиланган ҳақ тўлаш шарти 
билан олган.
а) locatio-conductio шартномасининг биринчи кўриниши 
locatio-conductio
rei
ёки ашё ижараси шартномаси бўлган. Бу шартнома консенсуал ва икки 
томонлама бўлиб, ижарага берувчи ва ижарага олувчи (арендатор) ўртасида
уларнинг келишуви асосида тузилган. Бунга кўра, ижарага берувчи
арендаторга бирон-бир ашёни вақтинча фойдаланиш учун берган, арендатор 
эса, ўз навбатида, бу ашёдан хоҳлаганча фойдаланиш, уни асраб-авайлаш
ва келишилган муддатда эгасига қайтариш билан бирга, ашёдан
фойдаланганлик учун ҳақ тўлаш мажбуриятини ҳам ўз зиммасига олган. 
Бу шартноманинг предметини ҳар қандай алмашмайдиган ва истеъмол 
қилинмайдиган ашё ташкил қилган. Арендатор ёки