Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Leges XII Tabularum – XII жадвал қонунлари
. Римда 2 табақа, яъни 
патрицийлар ва плебейлар ўртасидаги сиёсий курашнинг алоҳида босқичи 
сифатида XII жадвал қонунлари қабул қилинди. Плебейларнинг одат ҳуқуқи 
нормаларини ёзма расмийлаштиришга қаратилган хатти-ҳаракатлари 3 
кишидан иборат ҳайъат тузилишига ва бу ҳайъатнинг Грецияга Солон 
қонунларини ўрганиш учун юборилишига олиб келди. Милоддан аввалги 
451 йилда 10 та аъзодан иборат қонун чиқарувчи комиссия – 
decemviri 
legibus
scribendis
тузилди ва улар йил давомида барча оғзаки нормаларни 10 
та жадвалга ёзиб чиқдилар. Амалдаги кўплаб одат ҳуқуқи нормалари 
қонунномада ўз аксини топмагани туфайли кейинги йили яна 2 та жадвал 
яратилди. Милоддан аввалги 449 йилда кучга кирган бу қонуннома Римнинг 
кейинги ҳуқуқий ривожланишини белгилаб берди. 
Leges XII Tabularum – 
XII жадвал
қонунлари
12 та бронза жадвалга ўйиб ёзилган бўлиб, 
Рим 
форуми
(шаҳар майдони)да барча халойиқ диққатига ҳавола этилган эди. Бу 
қонуннома мавжуд цивил ҳуқуқи нормаларининг дастлабки кодификацияси 
эди. Цицероннинг маълумоти бўйича XII жадвал қонунлари мактабларда 
мажбурий равишда ўргатилган. 
Қонунлар
– турли кўринишдаги (курия, центурия, триба) Рим 
комицийлари, яъни халқ мажлислари –
populus
томонидан қабул қилинган 
ва умуммажбурий характерга эга бўлган ҳуқуқий кўрсатмалар 
leges
деб 
аталиб, уларни қабул қилиш тартиби XII жадвал қонунларида кўрсатиб 
ўтилган эди. Шу даврдан бошлаб комицийларнинг умумий ва мавҳум 
тусдаги қарорлари 
leges
ёки қонунлар деб юритила бошланди: «lex est quod 
populus jubet atque constituit» – яъни “халқ томонидан қабул қилинган ва 
ўрнатилган” деб талқин қилинади. 
Қонун қабул қилиш жараёни уч босқичдан иборат бўлган: 
1.