Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Кўчар ва кўчмас мулк
. Кўчар мулк – 
res mobiles
деб, Рим ҳуқуқида
ўз ҳолати, ўз қиймати ва моҳиятини ўзгартирмасдан туриб кўчадиган 
мулкка айтилган. Кўчар мулк 2 турга бўлинган: ўзи бировнинг ёрдами билан 
жойини ўзгартира оладиган – 
res mobiles
ва бировнинг ёрдамисиз жойини 
ўзгартира олмайдиган мулк – 
res se moventes
. Ўзганинг ёрдамисиз
ҳолатини ўзгартира оладиган буюмларга қуллар ва уй ҳайвонлари кирган.
Бировнинг ёрдамисиз жойини ўзгартира олмайдиган мулкка эса уй 
анжомлари, мебель кирган. 
Кўчмас мулк – 
res immobiles
деб, ўз ҳолатини ўзгартира олмайдиган 
мулкка айтилган. Муҳим кўчмас мулк – ер ва унинг устидаги барча 
ашёлардан иборат бўлган. Бу маънода кўчмас мулкка қурилмалар –
inaedificatio
, экилган – 
insemenatio
ва сепилган – 
implantatio 
ашёлар ҳам 
кирган. Буларнинг барчаси умумий ном билан 
superficies
деб аталган.
Бундай бўлиниш 
superficies solo cedit
, яъни ер устидаги барча буюмлар
ер эгасига тегишли деган қоидага асос бўлган.
Бундай таснифлардан ташқари қуйидаги бўлинишлар ҳуқуқий аҳамиятга 
эга бўлган:
praedia rustica
– қишлоқ хўжалик ерлари: далалар, яйловлар, 
ўрмонлар, уй-жойлар ва омборхоналар;
praedia urbana
– шаҳардаги ер 
майдонлари, шаҳар ҳунармандчилик ва саноат қурилмалари;
praedia
italica
ва
praedia provincialia
(мулкчилик ва солиқ тизимида);
ager
gentilicius
(compascuus)
– Рим уруғларининг жамоа мулки;
ager piblicus
(ager arcifinalis) 
– Рим давлатининг мулки;
ager privatus (viritanus)
– Рим 

---

102 
фуқароларининг хусусий мулки бўлиб, улар эгаллаб олинган –