Узбекистон республикаси олий ва урта

Don holatini namlik va haroratdan boglik holda sifatini     nazorat qilish 

 

Namlik 

bo`yicha 

holati 

YAngi hosil donini qabul 

kilgandan sung 3 oy 

davomida 

turli haroratli boshqa donlar 

t<0 

0

t<10 

Kuruk va 

O`RTA kuruk 

 

Nam 

 

Xul 

5 kunda 1 marta 

 

 

har kuni 

 

har kuni 

15 kunda  

1 marta 

 

15 kunda  

1 marta 

10 kunda  

1 marta 

15 kunda 

1 marta 

 

5 kunda 

1 marta 

5 kunda 

1 marta 

15 kunda  

1 marta 

 

2 kunda  

1 marta 

har kuni 

 

11.6. Un va yormani saqlash. 

Un  mahsuloti  omborda  asosan  haltalarda  saqlanadi.  Haltalar  shtabel  qilib 

joylashtiriladi. SHtabellar uz navbatida kuyidagi shakllarni namoyon qiladi:  

 

 

---

 

82 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 

 

 

 

 

 

 

 

4 

 

 

 

 

 

 

 

26-rasm. Un haltalarining shtabellarga joylashtirish sxemasi. 

1) 3-lik qilib    

2) 5-lik qilib    

3) Orasi ochik            4) Kuduk shaklida 

joylashtirish. 

joylashtirish. 

qilib joylashtirish.   joylashtirish. 

Kuduk  shaklida  joylashtirish  namligi  yuqori  bo`lgan  joylar  uchun 

muljallangan. 

7-jadval. 

Un va yorma mahsulotlari solingan haltalarning mahsulot namligi va yil 

fasllaridan boglik holda joylashtirish. 

 

Ombordagi O`RTAcha harorat 

Namlik 

W < 14 

14 < W < 15 

Yilning issik vakti ( T > 10o S ) 

Sovuk vakt (0

Sovuk vakt (T<0o S) 

10 

12 

14 

8 

10 

14 

 

Makkajuxori,  suli,  shuningdek  bugdoy,  yormalari  va  makaron  uni  uchun 

shtabeldagi katorlar soni 6 dan 10 ta gacha bulishi mumkin. 

 

8-jadval. 

Makkajuxori, suli, shuningdek bugdoy, yormalari va makaron unini shtabellarda 

joylashtirish. 

 

Ombordagi xavo harorati 

namlik, % 

W < 13 

13 < W < 14 

t > 10 

t < 10 

8 

10 

6 

8 

 

11.7. Urug`lik donni qabul qilish va joylashtirish. 

Har  xil  ekinlarning  urug`lari  (sortli  va  gibridli)  sugO`RTA  rezervlari  sifatida 

va perspektiv sortlarni qishloq xo`jaligiga tadbik etish maqsadida davlat resurslariga 

kelib  tushadi.  Urim-yigimdan  oldin  urug`chilik  xo`jaliklari  don  qabul  qilish  kor-

xonalariga navli ekinlarning aprobatsiya aktlarini takdim etishlari kerak. Bu xujjatlar 

ekinlarni  aprobatsiya  qilish  instruktsiyalarga  kattik  rioya  etgan  holda  amalga 

---

 

83 

oshiriladi.  Urug`lik  donlar  partiyasi  navli  va  eqilish  sifatini  tasdiklovchi  xujjatlar 

bilan qabul qilinadi. Ularga urug` attestati, urug` guvoxnomasi, nav guvoxnomasi va 

konditsionligi  to`g`risidagi  guvoxnomalar  kiradi.  Bu  xujjatlarsiz  don  qabul 

qilinmaydi.  Laboratoriya  xodimlari  xujjatlardagi  ko`rsatkichlarning  to`g`riligini 

tekshiradi.  Urug`lik  donlar  maxsus  tayyorlangan  don  saqlagichlarda  (ular  nav 

tozaligini va konditsiyasini ushlab turishi uchun) saqlanadi. ekin turiga, naviga, navli 

tozalik  toifasiga,  urug`lik  standart  sinflari  bo`yicha,  namligi  bo`yicha  aloxida 

joylashtiriladi.  Saqlashda  urug`lar  sifatining  pasayishiga  bir  kancha  omillar  ta`sir 

qiladi.  Yuqori  namlikka  ega  bo`lgan  donning  jadal  nafas  olishi  natijasida  donlar 

orasidagi bushlikda uglerod dioksid tuplanadi va don xujayralari anaerob nafas olish 

mahsuloti  bo`lgan  etil  spirtining  ta`siridan  ula  boshlaydi.  Kuruk  urug`lar  sust  nafas 

oladi.  Uni  ko`p  katlam  bilan  har  saqlash  mumkin.  Urug`lar  sifatining  pasayishiga 

mikroorganizmlar, kanalar va xashoratlarning aktiv rivojlanishi katta ta`sir ko`rsatadi. 

Urim-yigimdan  keyingi  urug`ga  ishlov  berish  urug`  sifatini  ba`zi  xollarda 

pasaytirish mumkin. Saqlash muddatlaridan boglik holda urug`larning namligi har xil 

bulishi kerak. Agar namlik kritik namlikdan 2 % ga past bulsa uzok saqlash mumkin. 

Urug`larni 5...10

o

S dan past haroratgacha sovutish mumkin.