Узб еқистон сср фанлар академияси

Буйруқ майли формаси ёрдамида бирикиш
.Майлнинг бу формаси эргаш гапни бош гапга боғлашда жуда кам ишлатилади. Бу форма ўрин эргаш гап, мақсад эргаш гаплар­нинг кесими бўлиб келиб, буйруқ маъносидан бир оз четлашган бў- лади.
Урин эргаш гапли қўшма гаплар таркибида қўлланган буйруқ феъли бирор ҳаракатни бажаришга ундаш ёки буюриш маъносини билдирмай, эргаш гапдаги мазмун бош гапдаги мазмунга зид экан­лигини кўрсатади. Урин эргаш гапнинг кесими бўлиб келган буй- руқ майли формаси кўпинча бўлишсизлик аффиксини олиб қўлла- ;нади: Фёдор Лукич қаерга бормасин, қаерда иштирок этмасин, у ,ерда дўстлари уни гапдан асло тиёлмасди (С. Бабаевский). ,Улар цаерга боришмасин, Лениннинг бутун мамлакатни электрлаш- тириш плани бор эканлиги маълум эди (А. Кононов).
Бундай қўшма гапларда икки компонентдаги воқеа, ҳаракат бир-бирига зиддай кўринса ҳам, айрим вақтда эргаш гап билан бош гап ўртасида «ҳамма ерда» бирикмаси ишлатилиб, эргаш гап ;шу бирикманинг изоҳи сифатида қўлланади: Сиз щйси колхозга
борманг, ҳамма ерда меҳнат учун жонбозлик қилаётган азамат колхозчиларни кўриб цувонасиз («Тошкент ҳақиқати»).
Баъзан буйруқ майли формасидаги феъл эргаш гапни сўз-гап шаклида тузилган бош гап билан бириктириш учун хизмат қилади: Майли, Қодиров колхоз ғалабаларини санар экан, истаганча ўзи- <га зеб берсин, барча ютуқларни ўз номи билан боғлаб олеин... (Ш. Рашидов) Майли, халқнинг ичида бўлиб, юксалиш сари -бормасдан, фақат бировларнинг турткиси билан юришни севади- ■ганлар текис йўлдан юраверсинлар... (Ш. Рашидов).
Бундай қўшма гапларда феълнинг буйруқ майли формаси шарт ■феъли ўрнида қўллангандир: Майли, борсин//майли, борса.