Узб еқистон сср фанлар академияси

буви ў смоцчи л а 6 сўради («Муштум»), Бу мисоллардаги туриб равишдоши кесим, ўсмоқчилаб равишдоши ҳолдир.

3. 
   Уюшиқ равишдош кесимни тусланувчи феъл кесимга айлан- тириш ва улар орасига тенг боғловчиларни киритиш мумкин. Ра­вишдош ҳолни бундай ўзгартириб бўлмайди: Изғирин юзни ялаб, кўзни очирмайди (Ҳ. Ғ у л о м). — Изғирин юзни я лайд и ва кўзни очирмайди.
   

От кесимлар уюшиб келганда, боғлама, тўлиқсиз феъл ва пре- дикативлик аффикси баъзан ҳар бир компонентга алоҳида-алоҳида қўшилса, баъзан фақат охирги компонентга қўшилади, лекин ол- дингилари учун ҳам тегишли бўлади: Сен ё ш с ан, бацувват-
сан. Бу киз с е зги р экан, топағон экан. Нигорхоним 1\ўқоннинг кўп хотинларига Караганда с а б р ли в а щано ат ли экан (А. Қодирий).
•^Грамматик маъно ифодаловчи элементлар (боғлама, тўлиқсиз феъл, предикативлик аффикслари) уюшиқ кесимларнинг охирги компонентига қўшилганда, уюшиқлик жуда зич, мустаҳкам бў- лади.
Составли кесимлар одатда бутунича уюшиб келади: У мени кў-
риши билан ё ў ций бошлайди, ё ё з а бошлайди.
Баъзан феъл + феъл типида ташкил топган составли кесимлар­нинг етакчи кисми (равишдош формасидаги қисми) уюшади. Бунда кўмакчи қисм энг охирги уюшиқ бўлакдан сўнг келади ва олдингилари учун ҳам тегишли бўлади: Октябрдан сўнг янги со- циалистик адабиёт ва санъат шакллана в а р и в о ж л а на о ошлад и. Турсунбой ю виниб, .кийиниб келди(Саид Аҳмад). Бу ҳол составли от кесимлар уюшиб келганда ҳам учрайди. Масалан: Камбағаллар шу ерлардаги щамишларни
ёндиришлари, ботцоцни цуритишлар и, не м а шақ- цат билан ер очишлари керак (Ҳ. Ғ у л о м).
Уюшиқ кесимлар ўзаро турли боғловчилар ёки бириктирувчи пауза ва санаш интонацияси орқали боғланади. Уюшиқ феъл кесим­лар боғловчи вазифасидаги билан кўмакчиси орқали боғлана ол- майди. Уюшиқ от кесимлар баъзан билан ёрдамчиси орқали боғ- ланиши мумкин. Бундай конструкцияларда билан ёрдамчиси орқали боғланган уюшиқ эгалар қатнашган бўлади: Она билан