“Uzacademia” scientific-methodical journal

Kalit 
so‟zlar:
 
toksik 
gepatit, 
biokimyoviy 
ko‘rsatgichlar, 
Rutan, 
gepatoprotektor.

 
CORRECTION OF BIOCHEMICAL INDICATORS OF BLOOD BY 
POLYPHENOL COMPOUNDS IN EXPERIEMENTAL TOXIC HEPATITIS 
 
M.A.Sharipova 
Master's degree from the 
 National University of Uzbekistan named after Mirzo Ulugbek 
[e-mail]
 
 
 Abstract:
Today, the increasing impact of harmful environmental factors, 
chronic alcohol consumption and increasing amounts of chemical additives in food, 
the use of high doses of drugs, an important organ of metabolism in the body, which 
is liver is being damaged toxically. The role of polyphenols in the treatment of 
diseases caused by substances is high. 
This paper examines the hepatoprotective effects of rutan polyphenols on the 
biochemical parameters of rat blood plasma in an experimental toxic hepatitis model. 
 
Key words:
 toxic hepatit, biochemical parametrs, Rutan, hepatoprotector. 

---

“ILM-FAN VA TA’LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR” 
MAVZUSIDAGI 23-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
“UzACADEMIA” scientific-methodical journal
172 
www.academiascience.uz
Organizmning fiziologik tizimlarining normal ishlashining eng muhim sharti 
kimyoviy birikmalarning sintezi, saqlanishi va chiqarilishi muvozanati, fermentativ 
apparatlarning optimal ishlashi, shuningdek, tashqaridan keladigan moddalarning 
biologik faolligidir.
Jigar metabolizmning har bir bosqichida katta rol o'ynaydi va boshqa tizimlar 
bilan birga tananing tashqi va ichki o'zgarishlarga adekvat javob berishi uchun 
javobgardir. 
Atrof-muhit omillarining ta'siri kuchayishi, sanoat va kimyoviy sintez 
mahsulotlari miqdori tobora ko‘payib borayotganligi, jigarning kimyoviy moddalar 
ta'siriga chidamliligini oshiradigan va toksik stress ta‘siriga javob reaksiya 
funksiyalarini normallashtiradigan gepatoprotektorlar tobora muhim ahamiyat kasb 
etmoqda [1].
Gepatotoksikantlarning ta'sir mexanizmi hilma-xil bo'lib, ular qaysi guruhga 
mansubligiga bog'liq. Umuman olganda, ularning zararli ta'siri lipidlarning perekisli 
oksidlanishi kuchayishi tufayli gepatotsitlarning membranasi va ferment apparatini 
o'zgartirishdan, shuningdek, toksik metabolitlar - gepatotoksin biotransformatsiyasi 
hosilalari to'planishidan iborat. Shuning uchun jigarning toksik shikastlanish holatida, 
birinchi navbatda, jigar hujayralari membranalarini funksional holatiga ta‘sir qiluvchi 
omillarni cheklaydigan va ularning gistologik yaxlitligini ta'minlaydigan antioksidant 
terapiya qo'llaniladi [3]. 
Gepatotoksiklik 
va 
gepatoproteksiyani 
o'rganishda 
jigar 
hujayralari 
shikastlanishini modellashtirish uchun bir qator moddalar qo'llaniladi, ularning toksik 
ta'sirini nazorat qilish mumkin. Bularga lipidlarni perekisli oksidlanishini 
boshlaydigan uglerod tetraxlorid (CCl
4
) kiradi. Uning metabolizm mahsulotlari ham 
sitotoksik bo'lib, ularning aksariyati aldegidlardir. Uglerod tetraxloridning ta'siri 
jigarning oqsil-sintetik funksiyasining o'zgarishi (umumiy oqsilning pasayishi), 
gepatotsitlar o'tkazuvchanligining buzilishi(ALT,ASTsitoplazmatik fermentlarining 
faolligini oshishi tufayli) va bilirubinning o‘t suyuqligiga sekretsiyasini oshishiga olib 
keladi.[2;3] 
Gepatoprotektiv ta'sirga ega bo'lgan moddalar nafaqat sintetik dorilarni, balki 
jigarni bir xil darajada himoya qiluvchi ta'sir ko'rsatadigan o'simliklardan ajratib 
olinadigan polifenollarning gepatoprotetorlik xususiyati yuqoriligi alohida o‘rin 
tutadi. Rutan preparati 
Rhus coriaria
(Totum) o‗simligidan ajratib olingan polifenoli 
kuchli antigipoksik, membranani barqarorlashtiruvchi, antiradikal, antioksidant 
xususiyatlarga ega ekanligi va uning terapevtik samaradorligi virusga qarshi faolligi 
mavjud bo‘lib,gepatoprotektiv xususiyatini o‘rganish alohida ahamiyatga ega [6]. 

---

“ILM-FAN VA TA’LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR” 
MAVZUSIDAGI 23-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI