Ўқув қўлланмасида керамика ва оловбардош материалларнинг таърифи ва хоссалари, ишлаб чиқариш технологик усуллари, жараёнлари, қуритиш, куйдириш, пишиш ҳақида маълумот берилган

Pishirish haroratini pasaytirish uchun qo’shimchalar sifatida dala shpati, temir rudasi, dolomit, magnezit, talьk kabilar ishlatiladi.
Sopol buyumlarga chiroyli ko’rinish berish va tashqi ta’sirlarga chidamliligini oshirish uchun ularning sirti yupqa (0,1-0,3 mm) sir (glazurь) yoki angob bilan qoplanadi. Sir parda kuydirilgandan keyin shishasimon qoplamaga aylanib, buyumning ko’rkamligini oshiradi va texnik hamda ekspluatatsion xossalarini yaxshilaydi. Sir (glazurь) issiqqa chidamli, mustahkam, qattiq, yuzasi yaltiraydi. Sirning shaffof va bo’g’iq, rangsiz va rangli, yaltiroq va xira xillari bo’ladi. Sir tarkibida kaolin, kvarts qumi, dala shpati, bo’r, dolomit ishqoriy va ishqoriy-er metall tuzlari, bor kislota, bura, qo’rg’oshin, rux oksidlari va hokazolar bo’lishi mumkin.

Nazorat savollari

1. 
   Tuzilishi va ishlatilishiga karab keramik ashelarni sinflanishi (zich, govak, devorbop, tombop, pardozbop va boshkalar)
   
2. 
   Devorbop keramik buyumlar. Keramik gisht (xom ashe, kushimcha, ishlab chikarish texnologiyasi, gisht markalari.
   

10-MARUZA.

POL UCHUN KERAMIK PLITKALAR ISHLAB
CHIKARISH SINIFLANISHI TURLARI.
MAVZU REJASI.
1.
2.
3.
Polbop keramik plitkalar qiyin eriydigan va erimaydigan gil va qo’shimchalar asosidagi xom ashyoni pishirib olinadi. Polbop plitkalar suv o’tkazmaydigan, kislota va ishqor eritmalari, yog’ va shirin moddalar eritmalariga chidamli, yedirilishga bardoshli bo’lishi kerak. Suv shimuvchanligi 4% oshmasligi shart. Plitkalar kvadrat,to’g’ri to’rtburchak, besh, olti, sakkiz qirrali bo’lishi mumkin. Ular 16 tipda (200-4)x(173-49)x(10-13) mm o’lchamlarda ishlab chiqariladi.
Plitkalar yuzasi silliq, relefli, bir va bir necha rangli, yaltiroq va yaltiramaydigan, rasmli va rasmsiz bo’lishi mumkin. Hozirgi kunda seriografik usulda qoplangan yirik o’lchamli plitkalar (200x200x11 mm) jamoat va turar joy binolari pollarini bezashda ishlatilmoqda.
Pollarni qoplash uchun tomonlari 23 va 48 mm bo’lgan qalinligi 6 va 8 mm kvadrat va to’g’ri burchakli mozaika plitkalar ishlatiladi. Plitkalar oq va rangli bo’lishi mumkin, suv shimuvchanligi esa 4% gacha bo’ladi. Mozaik plitkalardan gilam nusxalar tayyorlanishi pollar qilishda mehnat sarfini kamaytiradi.

• 
  Hozirgi vaqtdagi qurilish ko’lami va uslubi yangi progressiv polbop materiallarni ishlab chiqarishni taqazo etadi. Polimer asosidagi polbop o’rama va plitka buyumlari yog’och, keramika va boshqa materiallardan tayyorlangan pollardan mustahkamligi, bioturg’unligi, chiroyi, yengilligi, suvga chidamliligi va oson o’rnatilishi bilan farqlanadi.
  
• 
  Polbop o’rama materiallar-linoleumlar sintetik polimerlarga kukun to’ldirgichlar, dispers armaturalar, plastifikatorlar, qotirgichlar, stabilizatorlar va pigmentlar aralashtirib turli usullarda tayyorlanadi.
  
• 
  Linoleumlar bog’lovchining turiga nisbatan polivinilxlorid, gliftal, kolloksilinli, rezina (relin) va boshqa linoleumlarga bo’linadi. Ular asosli va asossiz, issiqlik va tovush izolyatsiyasi, bir va ko’p qatlamli, silliq va taram-taram (tukli, gilam qoplamali) va rangli bo’lishi mumkin. Linoleumning o’ng yuzasi silliq, nuqsonlarsiz, rangi tiniq, rasmlari esa chuqur solingan bo’lishi kerak. Linoleum rangi nur, havo va suv ta’sirida o’zgarmasligi, vaqt davomida zararli kimyoviy moddalarni ajratib chiqarmasligi kerak. Linoleum yotqaziladigan asos toza, tekis va quruq bo’lishi zarur.
  

MAVZU BUYICHA NAZORAT SAVOLLARI.
1.
2.
3.
4.
11-MARUZA.
XOM ASHYOLAR ULARNI KOLIPLASHGA
TAYYORLASH.
MAVZU REJASI.
1.
2.
3.
MAVZU BUYICHA NAZORAT SAVOLLARI.
1.
2.
3.
4.
12-MAЬRUZA.
PILITKALARNI KOLIPLASH
KURITISH VA PISHIRISH.
MAVZU REJASI.
1.
2.
3.
MAVZU BUYICHA NAZORAT SAVOLLARI.
1.
2.
3.
4.
13-MAЬRUZA.
PARDOZBOP KERAMIK PILITKALAR ISHLAB CHIKARISH USULLARI XOM ASHYO TARKIBINI ROSTLASH.
MAVZU REJASI.
1.
2.
3.

• 
  Pardozlash bezak materiallariga polimerlardan tayyorlangan binolarni ichki tomondan bezashda ishlatiladigan, issiqlik va tovush izolyatsiyasi buyumlari kiradi. Bundan tashqari ko’pchilik to’suvchi polimer materiallarni ham pardozlash-bezak ishlarida foydalanish mumkin. Pardozlash list materiallariga qog’oz qatlamli manzarali plastiklar, “poliform”, “polidekor” manzarali panellar va boshqalar kiradi.
  
•