Ўқув қўлланмасида керамика ва оловбардош материалларнинг таърифи ва хоссалари, ишлаб чиқариш технологик усуллари, жараёнлари, қуритиш, куйдириш, пишиш ҳақида маълумот берилган

Bir jinsli tayyor moddani qoliplash. Keramika va o’tga chidamli materiallar yarimquruqusul kukuni, plastikusul massaoi, shliker yoki eritma maxsus asbob va mashinalar yordamida qoliplab olinadi. 7—-12 % namlikka ega bo’lgan yarimquruq kukun bir yoki ikki tomonlama bir pog’onali yoxud ko’ppog’onali usullarda 20—40 MPa bosimda pres-slanadi. Presslash jarayoni tirsak dastali, friktsion, rotatsion va.gidravlik presslardabajariladi. 18—25 % nam-likka ega plastik massani presslash 1—2 MPa bosimda lentasimon yoki shtampovka presslarida amalga oshirila-di. Odatda massa press ichida shnek yordamida suriladi va zichlanadi. Press mundshtukidan uzluksiz chiqayotgan brus kesadigan qurilmaning po’lat simlari yordamida kesilib, berilgan o’lchamdagi g’ishthosil qilinadi. SHtampovka press-larida jarayon davriy bajarilgani safabli kesadigan qurilmaga hojat qolmaydi. Bu presslar juda unumdor bo’lib soatiga 10 ming, hatto undan ko’p mahsulotni qoliplash imkoniyatini beradi. Sopol-chinni kabi buyumlar olishda ham yuqorida namligi qayd etilgan massalar ishlatiladi, ammo qoliplash jarayoni qo’llanilayotgan mashina va asbob-lar turiga ko’ra boshqacharoq o’tadi.
SHisha va sitall, mahsulotlari ishlab chiqarishda qoliplash jarayoni keramika va o’tga chidamli material-lar olish texnologiyasidan o’laroq, asosiy termik opera-tsiya eritish jarayonidan so’ng amalga oshiriladi. Qolip-lash qo’l va mashinalar yordamida tortib cho’zish, quyish, prokatlash, presslash, puflash usullarida bajariladi. Masalan, deraza oynasi vertikal va gorizontal yo’nalishda cho’ziladigan mashinalarda tayyorlanadi. Bu mashinalarda uzluksiz shisha lentasi eritmaga tushirilgan «qayiqcha» nomli qoliplovchi moslamaning tirqishi orqali tortib cho’ziladi va teshikli o’lchamlarda qalinligi 2—6 mm bo’lgan varaqlar ko’rinishida qirqib olinadi. Uzluksiz shisha lentasini qayiqcha usulisiz erkin holda ham cho’zib olish mumkin. Bu usulda shisha massasi boshqa modda bilan alo-qada bo’lmagani sababli havo pufakchalari, qilsimon chi-ziq va xira nuqta kabi nuqsonlardan xoli bo’ladi.
SHisha va sitall shixtasi erishidan oldin (ba’zi holat-larda) qoliplanib mayda-mayda dona — granulalar hosil qilinadi. Quruq usulda portlandtsement ishlab chiqarish jarayonida ham ana shunday donalar teshikli press, max-sus baraban yoki tovoqsimon donadorlashtirgichlarda tay-yorlanadi. Bu bilan shisha shixtasi yoki tsement unining chiqit gazlar bilan ko’p miqdorda uchib chiqib ketishiga barham berildi. Natijada pechь normal ishlaydi va ish unumdorligi oshadi
MAVZU BUYICHA NAZORAT SAVOLLARI.
1.
2.
3.
4.