Ўқув қўлланмасида керамика ва оловбардош материалларнинг таърифи ва хоссалари, ишлаб чиқариш технологик усуллари, жараёнлари, қуритиш, куйдириш, пишиш ҳақида маълумот берилган

Yarim quruq usulda presslanadigan g’ishtning ishlab chiqarish
texnologik tizimi.

Tuproq


Yashikli ta’minlovchi

Tasmali konveyer

Dag’al maydalovchi vallar

Tasmali konveyer

quritish barabani

Elevator

Yassi elak

Dozatorlik bunker

Tasmali konveyer

Dezintegrator

Elak

Kukun bunkeri

Tasmali konveyer

Issiq parli tuproq aralashtirgich

Press

Tasmali konveyer

Pechning vagonetkasi

quritgich

Tunnel pechi

Yarim quruq usulda presslanadigan g’ishtlar uchun o’rta qovushqoq va kam qovushqoq tuproqlar ishlatiladi. Yarim quruq usulda presslangan g’ishtningkukunlarning namligi 9-12 % bo’ladi.

Xom ashyolarni tayyorlash quyidagicha: karerdagi tuproqni dag’al maydalash va bir vaqtning o’zida yirik bo’laklarni ajratish, tuproqni quritish (karerdagi tuproqning namligi 15 - 30 % gacha bo’ladi) quruq tuproqni kukun holida maydalash, pressllash, poroshokli par namlangichga tayyorlash. Tuproqni maydalashda 1-3 mm o’lchamli tuproq kukunlari tayyorlanadi. 1mm. dan kam bo’lgan donachalarning miqdori 50% gacha bo’lishi ruhsat etiladi. Bu jarayonda savatchali dezintegratordan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Maydalash nozikligi dizentegrator savtlarining aylanish chastotasi, barmoqlar orasidagi masofa va tuproqning namligiga bog’liq. Dezintegrator maydalangan tuproqni sifatini kukunining donadorligi va nazorat elakdagi qoldiqning protsent hisobi bilan aniqlanadi.
Kukunlarning tayorlash quyidagicha tartibda bo’ladi: g’ishtni yarim quruq usulda tayyorlashda tuproqga yonuvchan va ba’zi toshsimon qo’shimchalar qo’shiladi. Qattiq yonilg’i ko’rinishdagi maydalangan yonuvchi qo’shimchalar g’isht massasining pishish jarayonini yaxshilash uchun, toshsimon qo’shimchalar esa quritishga ta’sirchan, kukunsimon tuproqni presslash davrida ajraluvchan va mayda qovushqoq tuproqga qo’shiladi. Toshsimon qo’shimchalar sifatida esa TES kuli, shamot, qum yoki shlak ishlatiladi, ularning donadorlik tarkibi tuproq kukuniga mos bo’ladi.
Kukunni par bilan namlashda ikki vallik aralashtirgichlar amalga oshiradi. 9-12% gacha namlangan, qizdirilgan va yaxshi aralashtirilgan kukun presslashga beriladi. Yarim quruq usulda presslashda ikki poyali ikki tomonlama presslar ishlatiladi. Birinchi va ikkinchi poyalar o’rtasida presslarning havosi chiqish uchun tannafus bo’lishi lozim. Bosim 3-15 mPa. Massaning ikkinchi bosqichida siqish 22,5... 50 mPa ostida olib boriladi. Pishirish jarayoni xalqali va tunel pechlarda amalga oshiriladi.