ЎҚув адабиёти овқатланиш

Асосий озуқа манбалари, сўрилиши ва организмни таъминлаш имкониятлари. Озуқа манбаларида турли шаклдаги селен мавжуд бўлади: селенометионин ва селеноцистеин шаклида – бошоқлилар, қўзиқоринлар, гўшт маҳсулотларида; селеноцистатионин шаклида – ёнғоқларда; селенотрисульфид шаклида – гўшт маҳсулотларида; селеноцистеиноксид – пиёз ва саримсоқда.
Ҳайвон маҳсулотларидаги селен миқдори барқарор бўлиб, улар овқатланишда ушбу элементнинг ишончли манбалари бўлишади. Улардан фарқли ўлароқ ўсимлик маҳсулотларидаги селен миқдори унинг тупроқдаги миқдорига бевосита боғлиқдир. Шу тариқа, селеннинг асосий озуқа манбалари денгиз маҳсулотлари, гўшт маҳсулотлари, ёнғоқлар, шунингдек, таркибида селен мавжуд бўлган заминда етиштирилган бошоқлилар ва дуккаклилардир (2.37-жадвал).
Сўнгги йилларда селеннинг озуқа манбалари сифатида селен билан махсус бойитилган тупроқда етиштирилган саримсоқ ва анзур пиёзидан фойдаланишни таклиф қилишмоқда.
2.37-жадвал

Селеннинг асосий озуқа манбалари

Маҳсулот	Порция, г	Селен, мг
Бразилия ёнғоғи	4 (1 дона)	120 (12) *
Краблар	100	40
Креветкалар	100	34
Устрицалар	86 (6 дона)	53,5
Курка, товуқ гўштлари, балиқ,	100	30 ... 100
гўшт, тухум
Пишлоқ	30	3 ... 5
Сут, йогурт	100	1 ... 5
Картошка, сабзавотлар	100	1 ... 4 (0,1 ... 0,4) *
Нон ва нон маҳсулотлари,	100	30.. 40 (3... 4) *
ёрмалар
Саримсоқ	30 (10 та тишча)	4, 3

* Қовус ичида селеннинг тупроқдаги танқислиги миқдори кўрсатилган.

Селеннинг аралаш рациондан ўзлаштирилиши қарийб ингибирланмайди ва 80 % ва ундан кўпроқни ташкил этади. Бунда денгиз маҳсулотларидан ушбу элементнинг камроқ миқдори – 60% га яқини сўрилади.