ЎҚув адабиёти овқатланиш

Касалланган бўлсангиз, нима қилиш керак?

Касаллик давомида озиқ-овқат маҳсулотларига қўлингиз билан тегменг ёки таом тайёрламанг. Касаллик симптомлари йўқ бўлгандан сўнг, яна 48 соатгача шундай қилинг. Лекин овқат қилмасликнинг иложи бўлмаса, овқат тайёрлашдан олдин ва тайёрлаш давомида қўлингизни совунлаб тез-тез ювиб туринг.

Агар симптомлар жуда оғир бўлса, зудлик билан шифокорга мурожаат қилинг.

Озиқ-овқатдан бўладиган касалликлар сабабчиси фақат микроорганизмлар эмас. Одамлар кимёвий моддалар орқали заҳарланишдан ҳам касал бўладилар, буларга қуйидагилар киради:

• 
  Табиий токсинлар;
  
• 
  Металлар ва экологияни ифлослантирувчи моддалар;
  
• 
  Ҳайвонларга ишлатиладиган кимёвий моддалар;
  
• 
  Нотўғри ишлатилган пестицидлар;
  
• 
  Тозаловчи кимёвий воситалар;
  
• 
  Озиқ-овқат маҳсулотларини тайёрлашда ишлатиладиган қўшимчалардан (дориворлардан) нотўғри фойдаланиш.
  

Озиқ-овқат маҳсулотлари устидаги кимёвий моддалардан заҳарланиш ҳавфини камайтириш учун уларни ювиш, пўстини арчиш каби оддий чорларни кўриш кифоя қилади. Озиқ-овқат маҳсулотларини тўғри сақлаш баъзи табиий заҳарларнинг пайдо бўлишини олдини олади ёки камайтиради.
“Заҳарланиш” – кимёвий ифлосланиш натижасида вужудга келадиган бетобликни ифода этувчи атама.
Баъзи “табиий” заҳарлар (масалан, афлатоксин) озиқ-овқат маҳсулотларининг моғорлаши оқибатида пайдо бўлади. Афлотоксинлар жигарга салбий таьсир кўрсатиши мумкин, бу эса ўз навбатида саратон касаллигини қўзғатади.
Микроорганизмлар ўзингизга ва бошқаларга юқишига йўл қўйманг. “Ҳавфсиз овқатланишнинг беш энг муҳим тамойили"га риоя қилинг:

1. 
   Тозаликка риоя қилинг;
   
2. 
   Хом озиқ-овқат маҳсулотларни тайёр овқатлардан ажратинг;
   
3. 
   Таом тайёрлаш давомида озиқ – овқат маҳсулотларига иссиқлик билан ишловни яхшилаб беринг;
   
4. 
   Озиқ-овқат маҳсулотларини ҳавфсиз ҳароратда сақланг;
   
5. 
   Тоза сув ва тоза озиқ-овқат хом-ашёсидан фойдаланинг.
   

“Ҳавфсиз овқатланишнинг беш энг муҳим тамойили” га риоя қилиш катта аҳамиятга эга, чунки озиқ-овқат маҳсулотларини тўғри тайёр-лаш озиқ- овқатдан бўладиган касалликлар олдини олиш гаровидир.
Бу қоидалар асосий маълумот бўлиб, ҳар қандай аудиторияга етказилиши лозим. Баъзи мамлакатларда аввал ҳавфсиз сув ва хом-ашё масаласини мухокама қилиб, сўнг ҳавфсиз овқатланишнинг беш энг муҳим тамойилига ўтиш тўғри ҳисобланади.

1.