ЎҚув адабиёти овқатланиш

БОБ



ОВҚАТЛАНИШ ГИГИЕНАСИ РИВОЖЛАНИШИНИНГ АСОСИЙ БОСҚИЧЛАРИ

Овқатланиш хақидаги фаннинг тарихи узоқ ўтмишга бориб тақалади. Буқрот, Гален, Аристотель, Абу Али Ибн Сино ва бошқа олимларнинг асарларида овқатланиш хақидаги маълумотлар минг йиллик тарихни қамраб олади.

Буқрот ўзининг «Парҳез хақида» деб аталган асарида овқатланиш ҳақида қуйдагиларни ёзади:

1. 
   Инсон томонидан истеъмол қилинадиган озиқ-овқат маҳсулотлари ва ичимликлар таркиби хилма-хил.
   
2. 
   У ёки бу озиқ - овқат маҳсулотлари таркибини кучайтириш ёки сусайтириш мумкин .
   
3. 
   Истеъмол қилинадиган овқат ёки ичимлик инсон организмига унинг жисмоний ҳолатига таъсир кўрсатади .
   

Букротнинг фикрича, қабул қилинган овқатнинг миқдори одамнинг ёшига вазнига, об-хавога, яшаш жойига, йил фаслига боғлиқ .
Абу Али Ибн Сино ўзининг «Тиб қонунлари» тўпламида овқатланиш хақида жуда яхши фикрларни билдиради - ки, бу фикирлар хозирги замонда ҳам ўз қийматини йўкотмаган. Абу Али Ибн Сино ҳар бир маҳсулотга бахо бериб унинг инсон организмига таъсирини ўрганган. Унинг фикрича, овқат ўзининг таркибига қараб инсон организимига қуйдагича таъсир этади:

1. 
   Сифат таъсири .
   
2. 
   Модда таъсири
   
3. 
   Айрим субстанциялар таъсири – заҳарли
   
4. 
   моддалар, спиртли ичимликлар ва бошқалар. Абу Али Ибн Сино оғиз бўшлиғи, ҳазм иштаха, овқатланиш тартиби, сувнинг аҳамияти, болалар овқатланишини ташкил қилиш, қариялар овқатланишига бўлган талаблар хақида бебахо фикрларни билдирган.
   

Қадимги Юнон файласуфи Сукрот овқатланиш меъёри хақида шундай фикр билдиради:
«Инсон овқатланиш учун яшамайди, балки

яшаш учун овқатланади» деган эди.
Абу Али Ибн Сино

Шарқнинг машхур олимлари Ал Хоразмий, Ар Розий, Абу Райхон Беруний, Бухорийлар «Овқатланиш маданияти» хақидаги фикрлари билан овқатланиш гигиенаси фанининг ривожига ўз хиссаларини қўшганлар.