ЎҚув адабиёти овқатланиш

Макарон маҳсулотлари. Уларга олий навли буғдой унидан тайёрланадиган, баъзан тухум ва сут қўшиладиган кенг кўламдаги маҳсулотлар: вермишель, спагетти, рожки, угра ва ҳоказолар мансуб бўлади. Макарон маҳсулотлари юқори озуқавий қиймати ва калориялилиги билан ажралиб туради. Бу маҳсулотлар узоқ сақланиши ва улардан тезгина овқат тайёрланиши мумкин. Макарон маҳсулотлари кўпгина аралаш таомларнинг асосини ташкил этади. Бироқ уларнинг кундалик истеъмоли қувват сарфланишига боғлиқдир: кам ҳаракатли ҳаёт тарзида рационга ҳафтасига кўпи билан бир-иккита макаронли таом киритилиши мумкин.
Ёғли пазандалик маҳсулотлари. Маҳсулотларнинг бу турига ҳам ирга ёғ, шакар, тухум қўшиладиган озиқ-овқатлар киради. Ёғли пазандалик маҳсулотларини шартли равишда икки гуруҳга бўлиш мумкин: ҳам ирли (печенье, пряниклар, ширин кулчалар ва ҳоказо) ва кремли (тортлар, пирожнийлар). Пазандалик маҳсулотлари озуқавий қийматининг нондаги ушбу кўрсаткичлардан фарқи шундан иборатки, сўнггисининг калориялилиги – крахмал билан, ёғли ва кремли маҳсулотларники – шакар ва ёғ билан белгиланади. Шу сабабли ҳам ёғли пазандалик маҳсулотларининг истеъмоли максимал даражада чекланиши (айниқса, қувват сарфланиши паст бўлган шахсларда) керак. Бунақанги чеклашнинг даражаси “Қанчалик кам бўлса – шунчалик яхши!” деган ақидага тўлиқ мос келади.
Бошоқли донлар асосида ишлаб чиқарилган озуқа маҳсулотини танлашда бутун дондан, кепаги иложи борича кўпроқ даражада сақланиб қолган (2-навли ва йирик тортилган) ундан, шунингдек, бойитилган маҳсулотлардан тайёрланган озиқ-овқат маҳсулотларига кўпроқ афзаллик қаратилиши керак. Тоза доннинг 50% таркибий қисмларига эга бўлган донли маҳсулотлар “соғлом овқатланиш маҳсулотлари” деб аталади ва бир-уч порция миқдорида кундалик рационга киритилиши тавсия этилади.
Бошоқли донлар асосидаги маҳсулотларнинг озуқавий (биринчи навбатда, биологик) қийматини ошириш учун ёрмалар, ҳам ир, макарон маҳсулотларининг сут ва сут маҳсулотлари, гўшт, тухумлар билан уйғунлаштирилиши: сутли бўтқалар, мос келувчи тўлмали пироглар, пиццалар, пасталар (аралаш макарон маҳсулотлари), чучвара, творогли ва
мевали чучвара (вареник)лар, пишлоқли макаронлар ва бошқалар оптимал ҳисобланади.