ЎҚув адабиёти овқатланиш гигиенаси фани бўйича ўҚув қЎлланма профессор Г. И. Шайхова таҳрири остида

Жермилло усули. Бу усул Бабин ва Мусерский усулнинг модификацияланган (тез амалга ошадиган) холатдаги талқини бўлиб, бу усул ёрдамида овқат таркибидаги оқсил миқдорини жуда тез аниқлаш мумкин. Бу усулда овқат таркибидаги қуруқ модда натрий ацетат ва қуруқ ишқор иштрокида ёқилади, сўнгра сулъфат кислота иштрокида титрланади, қолдиқ эса 0,1 нормалли натрий ишқори билан титрланади.
Овқат таркибидаги ёғ миқдорини аниқлаш.
Сокслет усули. Овқат таркибидаги ёғ Сокслет аппарати ёрдамида ажратиб олинади. 1-2 грамм ёғ 2 қават филътр қоғоз орқали мис идишга солинади. Идишдаги ёғ ип ёрдамида бўлиб чиқилади ва графит қалам ёрдамида рақамланади, у 30-40 минут давомида 95-100 С да қуритилади, совигандан сўнг аналитик тарозида 0,001 – 0,0001 г аниқликда тортилади.
Сўнгра модда Сосклет аппаратининг экстракторидаги колбаги жойлаштирилади ва унга эфир солинади. Шундан сўнг колба сув хаммомига қўйилади. Буғлатиш қачонки колба юзасидаги эфир қавати рангсизлангунча давом эттирилади.
Гербер усули. Бу усулда овқатнинг бутун массаси ёғдан ташқари сулъфат кислота билан аралаштирилади ва ёғ эса Гербер жиромери ёрдамида аниқланади.
Углеводлар миқдорини аниқлаш. Овқат таркибидаги углеводларни аниқлашнинг энг кўп қўлланиладиган усули бу овқатнинг қуруқ қолдиқ оғирлигидан ёғ, оқсил ва минераллар миқдорини айириб ташлаш орқали аниқланади.
Овқатнинг энергетик қувватини аниқлаш. Бунда овқатнинг алохида қисмлари – оқсил, ёғ ва углеводларнинг энергетик қувватини ўзаро қўшиб хисобланади.


ТАЪЛИМНИНГ ЗАМОНАВИЙ УСУЛЛАРИ
“ИССИҚ КАРТОШКА” УСУЛИ.
Бу усулни талабаларни бирламчи билимини ҳамда машғулотда олган билимини ўзлаштириш даражасини назорат қилишда қўллаш мумкин.
Картошка иссиқ қурада пишган қўлни куйдиради деб фараз қилинади ва уни талабалар бир- бирига қўлма қўл давра тузиб узатишади ўкитувчининг тухтанг деган командаси янграган пайтда картошка қайси талабани қўлида бўлса ўша талаба ўкитувчининг берган саволига жавоб бериши керак. Шу тарзда давра бўйича картошка қўлма-қўл айланиб кимда тўхтаса ўша талаба саволга жавоб бериб боради. Ҳар бир савол-жавобга ўқитувчи шарҳ бериб боради. Баённома тузилиб унда талабани саволга жавоби белгиланиб борилади. Дарсга якун ясалганда ўқитувчи ҳар бир талаба балларини ҳисоблаб умумий балл чиқаради.
Жавоблар қўйидагича баҳоланади:
А) аниқ тўлиқ жавоб – 5 балл
Б) жавоб бераолмаслик -0 балл