Устоз Раҳимов Абдулбосит 2009-2010 Муқаддима

Дарсни мустаҳкамлаш учун саволлар:
Тафсири маъсур қандай ?
Агар бирор кимса; “Мен биронта еркакка ҳам, аёлга ҳам гапирмайман” деб қасам ичсаю, хунасага гапирса, унинг қасами бузиладми, йўқми?
Сура охирида зикр қилинган улуғ саҳобийни машҳур воқиасини айтиб беринг?

25-дарс
Шамс сураси
سورة الشمس
[ مكية وآياتها خمس عشرة آية]
بسم الله الرحمن الرحيم
1 - { والشمس وضحاها } ضوئها
2 - { والقمر إذا تلاها } تبعها طالعا عند غروبها
Қуёшга қасам; унинг ёруғлигига, қуёшнинг ботиш пайтида унга эргашиб чиқган Ойга қасам;
3 - { والنهار إذا جلاها } بارتفاعه
Туннинг кўтарилиши билан у(қуёш)ни равшан кўрсатган кундуз билан қасам;
4 - { والليل إذا يغشاها } يغطيها بظلمته وإذا في الثلاثة لمجرد الظرفية والعامل فيها فعل القسم
Ўзининг қоронғуси билан уни Ўраб олган тун билан қасам; (Иза)уч ўринда ҳам шартсиз зарф учун келади. Унда омили феъли қасамдир яъни қасам ичаман.
5 - { والسماء وما بناها }
Осмонга қасам ва уни бино қилган зотга қасам;
6 - { والأرض وما طحاها } بسطها
Ерга қасам ва уни ёйиб қўйган зотга қасам;
7 - { ونفس } بمعنى نفوس { وما سواها } في الخلقة وما في الثلاثة مصدرية أو بمعنى من
Нафсларга ва уни хилқатда баробар қилган зотга қасам;( ما) мазкур уч ўринда ҳам масдар ёки (من) маъносида келади.Яъни, уни хилқатда баробар қилишликга қасам;
8 - { فألهمها فجورها وتقواها } بين لها طريق الخير والشر وأخر التقوى رعاية لرؤوس الآي وجواب القسم :
Бас, унга яхшилик ва ёмонлик йўлини илҳомлантирди баён қилган зотга қасам; Аллоҳ таоло фужур калимасидан тақво калимасини кечиктирди оятлар охирига риоя қилиб.Жавоби қасам қуйидаги:
9 - { قد أفلح } حذفت منه اللام لطول الكلام { من زكاها } طهرها من الذنوب
Батаҳқиқ, у(нафс)ни гуноҳлардан поклаган кимса нажот топди.Оят узун бўлиб кетгани туфайли (اللام) ҳазф бўлди.