Usmanova N. Yu. Iqtisodiyot va moliyaviy menejment

 
Moliyaviy investitsiyalar
qimmatbaho qog`ozlar, aktsiya va obligatsiyalar 
sotib olish, pul mablag`larini banklarga foiz olish maqsadida depozit hisob 
raqamlariga qo`yish bilan ifodalanadi. 
Real investitsiyalar
pul mablag`larini kapital qurilish, ishlab chiqarishni 
rivojlantirish va kengaytirishga kiritishni ifodalaydi. Real investitsiyalar korxona, 
tarmoq va butun xalq xo`jaligining kuch-quvvatini belgilab beradi. 
Investitsiyalar avvaldan o`ylab ko`rilgan maqsad va birinchi o`rinda 
investitsion loyiha asosida korxona ishlab chiqarish potentsialini mustahkamlash 
va rivojlantirish vazifasini bajaradi. 

---

228 
16.2. Investitsiya loyihasi, uning tarkibi va davom
etish bosqichlari investitsiya loyihasi 
Kapitalni korxonani uning ishlab chiqarish quvvati va boshqa sifat 
ko`rsatkichlarini kuchaytirish maqsadida rivojlantirish va kengaytirishga kiritishni 
rejalashtirish va amalga oshirish bo`yicha chora-tadbirlar majmuasidir. Investitsiya 
loyihasini tayyorlash va amalga oshirish quyidagilarni o`z ichiga oladi: 
*
investitsiyaviy g`oya(fikr)ni shakllantirish; 
*
g`oyaning dastlabki asoslanishi; 
*
loyihada ko`zda tutilgan texnik qarorning tahlili; 
*
sertifikat talablarining bajarilishini tekshirish; 
*
investitsiya loyihasi bo`yicha davlat boshqaruv idoralari bilan kelishuv 
yuzaga keltirish; 
*
axborot memorandumini tayyorlash. 
Yuqorida ko`rsatilganlarni amalga oshirgandan so`ng loyihani ishlab chiqish 
va texnik-iqtisodiy asoslab berish (tushuntirish xatidan to investitsion mo`ljallar-
ning maqsad va vazifalari hamda kutilayotgan natijalar aks ettiriluvchi loyiha-
smeta hujjatlarigacha) zarurati tug`iladi. 
Investitsiyalar, ayniqsa gap yangi qurilish, faoliyat ko`rsatayotgan korxona-
larni kengaytirish yoki qayta tiklash haqida ketganda, investitsion jarayonlar bilan 
chambarchas bog`liq bo`lib, bu jarayonlar investitsion maqsadlarni zamon va ma-
konda bog`laydi. Investitsion jarayonlarning quyidagicha tarkibiy qismlari mavjud: 
loyihalashtirishdan avvalgi asoslash, loyihalashtirish, bevosita obyekt qurilishi 
(korxonani kengaytirish yoki qayta tiklash) va ishga tushirilishi. Korxonalar uchun 
investitsiya jarayonining so`nggi bosqichi muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu bos-
qichda amalga oshirilgan yangiliklar eksplutatsion sinovlardan o`tkazilib, amaldagi 
va loyiha ko`rsatkichlari baholanadi hamda investitsiya jarayonining xuddi shu 
jarayonida hal qilinishi lozim bo`lgan chetga og`ish va kamchiliklar aniqlanadi.