Ushbu fan neft konlarini samarali ishlash muammosining ayrim tarafini o‘rganuvchi ko‘plab fanlar bilan uzviy bog‘liq

III.5 -rasm. Chegara tashqarisidan suv bostirishda ishlatish quduqlarini joylashishi: 1 - haydovchi quduqlar; 2-oluvchi quduqlar; 3- neftli qatlam; 4-tashqi neftlilik chegarasi; 5 - ichki neft­lilik chegarasi

Neft konlarini chegara tashqarisidan suv bostirib ishlash sistemalari, hamma qatlamga ta’sir etish sistemalari kabi, qatlamga ta’sir etilmaydigan sistemalardan, odatda, S_qudva N_kpko‘rsatkichlarini kattaligi, ya’ni ishlatish quduqlari to‘rining siyrakliligi bilan farq qiladi. Qatlamga ta’sir etishdagi bu xususiyat birinchidan, qatlamga ta’sir etmay ishlashga nisbatan ishlatish quduqlaridan kattaroq debit olishni va kondan kam ishlatish quduqlari soni bilan yuqori neft olish sur’atini ta’minlaydi.

Ikkinchidan, qatlamga ta’sir etishda kattaroq neftberaolishlikka erishish imkoniyati, ya’ni har bir qudug‘iga o‘rnatish imkoniyati bilan izohlash mumkin.
ko‘rsatkichi chegara tashqarisidan suv bostirish sistemalari uchun keng oraliqda o‘zgarib 1 dan 1/5 gacha undan kichik bo‘lishi mumkin.
ko‘rsatkichi qatlamga ta’sir etib neft konlarini hamma ishlash sistemalari uchun odatda 0,1-0,3 oralig‘ida o‘zgaradi.
Chegara ichiga suv haydaladigan tizimlar.Neft konlarini ishlashda keng rivojlangan chegara ichra ta’sir etish sistemalari, faqat qatlamga suv bostirish yo‘li bilan ta’sir etishdagina emas, balki qatlamlarni neft beraolishligini oshirish maqsadida qo‘llaniladigan boshqa ishlash usullarida ham foydalaniladi. Bu sistemalar qatorli va aralash (bir vaqtda chegara tashqarisiga va chegara ichiga suv bostirish qo‘llaniladigan qatorli va tizimli sistemalardan iborat) guruhlarga ajratiladi.
Qatorli ishlash sistemalari. Ularning bir turi – bo‘lmali sistemalar. Bu sistemalarda, odatda konlarning cho‘ziqligiga ko‘ndalang yo‘nalishda, oluvchi va haydovchi quduqlari qatori joylashtiriladi. Amaliyotda bir-biri bilan almashinuvchi bir qator oluvchi va bir qator haydovchi quduqlaridan, uch qator oluvchi va bir qator haydovchi quduqlardan, besh qator oluvchi va bir qator haydovchi quduqlaridan iborat, bir qatorli, uch qatorli va besh qatorli quduqlarni joylashtirish sxemalari qo‘llaniladi. Odatda beshtadan ortiq oluvchi quduqlar qatorlari qo‘llanilmaydi, chunki chegara tashqarisiga suv bostirishda, haydovchi quduqlar oralig‘idagi neftlilik maydonining markaziy qismida, qatlamga suv bostirishni pasayishi yuzaga keladi.
Markaziy quduqlar qatorini o‘tkazish kerakligi sababli qatorli sistemalarda qatorlar soni toq bo‘ladi. Qatlamni ishlash jarayonida suv-neft tutash yuzasini markaziy ishlatish quduqlari qatoriga tortish nazarda tutiladi. Shu sababli bu sistemalarda markaziy ishlatish quduqlari qatorini ko‘pincha tortuvchi qator deb ataladi.