Қурилишни техник тартибга солиш бўйича халқаро стандартларни жорий этиш – замон талаби

Қурилишни техник тартибга солиш бўйича халқаро стандартларни жорий этиш – замон талаби

Маълумки, қурилиш саноати ҳар қандай давлат иқтисодиётининг муҳим қисми ҳисобланади. Қурилиш маҳсулотлари ўз навбатида якунланган ва фойдаланишга топширилган яшаш уйлари, завод ва фабрикалар, темирйўл ва автомобиль йўллари, электростанциялар ва бошқа иншоотлар шаклидаги объектлар ҳисобланиб улар миллий хўжаликнинг барча соҳаларидаги асосий воситаларни ташкил этади.

Солиқ ва божхона имтиёзлари, соддалаштирилган рухсат бериш жараёни, мустаҳкам норматив-ҳуқуқий база, шунингдек хусусий сармоя ҳимоясининг кафолатланганлиги соҳанинг ривожланиши ҳамда чет эл инвестицияларини жалб этишга қулай шарт-шароит яратади.
Адлия вазирлиги томонидан қурилиш соҳасини тартибга солувчи амалдаги қурилиш (шаҳарсозлик) норма ва қоидалари (ШНҚ), шунингдек норматив-ҳуқуқий ҳужжатларга тегишли баҳо бериш мақсадида улар мамлакатимизда архитектура ва қурилиш соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотларга мос келиши юзасидан ўрганиш ўтказилди.
Айтиш жоизки, сўнгги 10 йилда (2008-2017 йй.) Ўзбекистоннинг ялпи ички махсулоти 2,1 баробарга ошган, ундаги қурилиш саноатининг ҳиссаси 6,8% ташкил этмоқда, дунёнинг ялпи ички махсулотида қурилиш саноатининг ҳиссаси 6% ташкил этади.
Қурилиш соҳасида фаолият юритаётган ташкилотларни сони (2005 й. – 16,4 минг, 2010 й. – 22,4 минг, 2016 й. – 23,8 минг) йилдан йилга ортмоқда, ушбу соҳада меҳнат қилувчилар сони эса аҳолининг 9% га тўғри келади.
Шу билан бирга, ўрганиш ишлари давомида қурилиш соҳасини кескин ривожланиши ҳамда замонавий стандартлар, инновацион ғоялар ва технологияларни қисқа муддатда жорий этишга тўсқинлик қилувчи тизимли муаммо ва камчиликлар аниқланди. Бу эса ўз навбатида уларнинг танқидий жиҳатдан қайта кўриб чиқилишини, соддалаштириш ва халқаро стандартларга мувофиқлаштиришни тақазо этмоқда.
Биринчидан, ШНҚларнинг ягона реестри мавжуд эмас ва уларнинг ҳисоби юритилмаган. Хусусан, қонунчиликда ШНҚларнинг реестри юритилиши назарда тутилмаган, шу боис уларнинг аниқ ҳисоби юритилмай келинмоқда, 60 та ШНҚларнинг тўлиқ матни мавжуд эмас. Ўрганишда 274 та ШНҚлар қамраб олинди (жами 334 ШНҚ), уларнинг 11 таси норматив-техник жиҳатдан тартибга солишдан четга чиқувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжат ҳисобланади.