Urganch davlat universiteti zohid jumaniyozov tarjimaning nazariy va amaliy asoslari
Download 0,49 Mb.
|
Tarjima nazariyasi
|
TEST SAVOLLARI 1. Roman va german tillaridagi „Accusativus cum Infinitivo“ deb atalmish birikuv o’zbek tiliga qanday usulda tarjima qilinadi? *a) Codda gap bilan, asl matnning to’g’ri to’ldiruvchisi to’g’ri to’ldiruvchi bilan, infinitiv esa sifatdosh bilan o’giriladi. b) Ergashgan qo’shma ga’ bilan, ergash ga’ning egasi sifatida asl matnning to’ldiruvchisiga monand ot (olmosh) kelsa, kesim sifatida asl matnning infinitiviga mos fe’l turadi. c) Qo’shma ga’ bilan. d) Infinitiv va sifatdosh bilan.
*a) Formal-grammatika nuqtai nazaridan aniq tarjima qilib bo’lmaydi. b) Formal-grammatika nuqtai nazaridan aniq tarjima qilib bo’ladi. c) Tillarning grammatik shakllari orasida absolyut o’xshashlik bor. d) Tillarning grammatik shakllari orasida nisbiy o’xshatishlar bor.
*a) Tarjima ma’lum bir jarayon natijasi, ya’ni biror tildan ikkinchi tilga ag’darilgan matn; o’girish jarayoni. b) Tarjima ma’lum bir jarayon natijasi, ya’ni biror tildan ikkinchi tilga ag’darilgan matn; o’girish vositalari. c) Tarjima ma’lum bir jarayon natijasi, ya’ni biror tildan ikkinchi tilga ag’darilgan matn; o’girish shart-sharoitlari. d) Tarjima ma’lum bir istak natijasi; o’girish jarayoni.
*a) Adekvat (muqobil) tarjima deb asl matnning mazmuni tarjima tilida aniq va to’g’ri berilishiga, kamomadsiz ayr boshlanishiga aytiladi. b) Adekvat (muqobil) tarjima deb tarjima tili matnining mazmunini asl matn tilida aniq va to’g’ri berilishiga, kamomadsiz ayr boshlanishiga aytiladi. c) Adekvat (muqobil) tarjima deb asl matnning mazmunini asl matn tilida aniq va to’g’ri berilishiga, kamomadsiz ayr boshlanishiga aytiladi. d) Adekvat (muqobil) tarjima deb tarjima tili matnining mazmunini asl tilida aniq va to’g’ri berilmaslikka, kamomadsiz ayr boshlanishiga aytiladi.
*a) Og’zaki-og’zaki tarjima turiga. b) Yozma-yozma tarjima turiga. c) Og’zaki-yozma tarjima turiga. d) Yozma-og’zaki tarjima turiga.
*a) Og’aki-yozma tarjima turiga. b) Yozma-og’zaki tarjima turiga. c) Og’zaki-og’zaki tarjima turiga. d) Yozma-yozma tarjima turiga.
*a) Asl nusxa tilidan to’g’ridan-to’g’ri bajarilgan tarjima. b) Asl nusxa tilidan emas, balki boshqtsa bir til orqali qilingan tarjima. c) Asl nusxa tilidan to’g’ridan-to’g’ri bajarilmagan tarjima. d) Turli vositalar bilan bajarilgan tarjima.
*a) Arab tiliga b) O’zbek tiliga c) Rus tiliga d) Ingliz tiliga
*a) Tarjima adekvatligiga erishish uchun bajariladigan tillararo o’zgartirishlar. b) Tarjima adekvatligiga erishish uchun bajariladigan asl matn tilidagi o’zgtirishlar. c) Tarjima adekvatligiga erishish uchun bajariladigan tarjima tilidagi o’zgartirishlar. d) Tarjima adekvatligiga erishish uchun bajariladigan fonetik o’zgartirishlar.
*a) Tarjimonlik transformatsiyalarining bir turi, ya’ni tarjima jarayonida asl matndagi grammatik (leksik) birlikning boshka grammatik (leksik) birlik bilan almashtirilishi. b) Tarjimonlik transformatsiyalarining bir turi, ya’ni tarjima matniga asl matnda yo’q bo’lgan leksik birliklarni qo’shish. c)Tarjimonlik transformatsiyalarining bir turi, ya’ni tarjima jarayonida asl matndagi semantik (ma’no)si jihatidan ortiqcha bo’lgan so’zlarning tarjima jarayonida tushirib qoldirilishi. d) Tarjimonlik transformatsiyalarining bir turi, ya’ni tarjima jarayonida asl matndagi shakli jihatidan ortiqcha bo’lgan so’zlarning tarjima jarayonida tushirib qoldirilishi.
*a) Bitta alfavit harflarini boshqa alfavit harflari bilan belgilangan qoidalarga muvofiq ravishda qayta berish. b) Bitta til tovushlarini boshqa til tovushlari bilan belgilangan qoidalarga muvofiq ravishda qayta berish. c) Tovushlarni maxsus belgilar sistemasi yordamida yozuvda qayta berish; ushbu sistemada har bir belgi faqat bitta tovushni ifodalaydi. d) Bitta til so’zlarini boshqa til so’zlari bilan belgilangan qoidalarga muvofiq ravishda qayta berish.
*a) (Genetik jihatdan qardosh bo’lgan) ko’p tillarda bir xil ma’noda qo’llaniladigan va kelib chiqishi bir xil bo’lgan so’zlar. b) (Genetik jihatdan qardosh bo’lgan) ko’p tillarda bir xil ma’noda qo’llaniladigan va kelib chiqishi bir xil bo’lmagan so’zlar. c) Sinonimlar. d) Antonimlar.
*a) Frazeologik chatishmalar; frazeologik birikmalar; frazeologik birikuvlar. b) Maqollar; frazeologik birikmalar; qanotli so’zlar. c) Frazeologik chatishmalar; frazeologik birliklar; hikmatli so’zlar. d) Makollar; hikmatli so’zlar; qanotli so’zlar.
*a) Ahvollaringiz qalay? b) Qanday ketyapti Sizga? c) Ishlaringiz yomon ketyaptimi? d) Sizga kim kelyapti?
*a) Muayyan unsurlar o’rni o’zgargan. b) Leksik almashtiruv. c) Antonimik tarjima. d) Qo’shish.
*a) So’z shakllarini almashtiruvi. b) Muayyan unsurlar o’rnini almashtiruvi. c) Leksik almashtiruv. d) Qo’shish.
*a) So’z turkumlarining almashtiruvi. b) Muayyan unsurlar o’rnini almashtiruvi. c) Leksik almashtiruv. d) Antonimik tarjima.
*a) So’z turkumlarining almashtiruvi. b) Muayyan unsurlar o’rnini almashtiruvi. c) Leksik almashtiruv. d) Antonimik tarjima.
*a) So’z turkumlarining almashtiruvi. b) Muayyan unsurlar o’rnini almashtiruvi. c) Leksik almashtiruv. d) Antonimik tarjima.
*a) Sodda gapning qo’shma gap bilan almashtirilishi. b) Qo’shma gapning sodda gap bilan almashtirilishi. c) Bosh gapning ergash gap bilan almashtirilishi. d) Ergash gapning bosh gap bilan almashtirilishi.
*a) Ergashishning bog’lanish bilan almashtirilishi. b) Qo’shma gapning sodda gap bilan almashtirilishi. c) Sodda gapning qo’shma gap bilan almashtirilishi. d) Bosh gapning ergash gap bilan almashtirilishi. 22. Quyidagi misolda qanday tarjimonlik transformatsiya kuzatiladi: Tassen, Sahnegießer und Zuckerdose, das ganze Teegeschirr wurde wohl mehr an das Gebrechen des Deckels denken und davon sprechen als von dem guten Henkel und der ausgezeichnete Tülle…piyola, qanddon, yog’don choynakning nuqsoni to’g’risida hadeb gapirishar, lekin uning ajoyib dastasi, chiroyli jo’mragi to’g’risida lom-mim deyishmas ekan. *a) Bog’lovchili bog’lanishning bog’lovchisiz bog’lanish bilan almashtirilishi. b) Qo’shma gapning sodda gap bilan almashtirilishi. c) Sodda gapning qo’shma gap bilan almashtirilishi. d) Bosh gapning ergash gap bilan almashtirilishi. 23. Quyidagi misolda qanday tarjimonlik transformatsiya kuzatiladi:Drei Mann genügten, um ihn aus jedem Graben wieder auf die Straße zu setzen…Uni yo’lga ko’tarib chiqishga uchta odam yetarli edi … *a) Umumlashtirish. b) Natijaning sabab bilan, sababning natija bilan almashtirilishi. c) Konkretlashtirish. d)Antonimik tarjima.
*a) Natijaning sabab bilan almashtirilishi. b) Umumlashtirish. c) Konkretlashtirish. d) Qo’shish.
*a) Antonimik tarjima. b) Qo’shish. c) Tushirib qoldirish. d) Umumlashtirish.
*a) Qo’shish. b) Tushirib qoldirish. c) Antonimik tarjima. d) Umumlashtirish.
*a) Qo’shish. b) Tushirib qoldirish. c) Antonimik tarjima. d) Umumlashtirish.
*a) Tushirib qoldirish. b) Qo’shish. c) Antonimik tarjima. d) Umumlashtirish.
*a) Tushirib qoldirish. b) Qo’shish. c) Antonimik tarjima. d) Konkretlashtirish.
*a) so’zining ustidan chiqmoq. b) so’z bermoq. c) so’zni tutmoq. d) so’zlashmoq.
*a) ko’rmasdan. b) jahli chiqmasdan. c) ko’rib turib. d) o’ylanmasdan.
*a) yelkasini qisib qo’ymoq. b) yelkasini urmoq. c) yelkasi bilan turtmoq. d) yelkasidan tortmoq.
*a) Uning ko’ngli notinch edi. b) U shubhalangan edi. c) Uning ko’ngli ayniyotgan edi. d) U shubha ostida edi.
*a) ma’qullab bosh silkib qo’ymoq. b) roziligini so’ramoq. c) roziligini olmoq. d) roziligini talab qilmoq.
*a) his-tuyg’ularini ochiqdan-ochiq ko’rsatishga o’rganmagan. b) his-tuyg’usini ko’rsatmoq. c) his-tuyg’ularini yashirmoq. d) his-tuyg’ularini oshkor etmoq.
*a) Uch.
b) To’rt. c) Besh.
d) Bir. 37. Rod kategoriyasi tarjima jarayoniga, ayniqsa badiiy tarjimaga qanday ta’sir qiladi? *a) Katta qiyinchilik tug’dirishi mumkin. b) Hech qanday ta’sir qilmaydi. c) Tarjimani osonlashtiradi. d) Muammo chiqarmaydi.
*a) Tarjima nazariyasining ob’ekti yozma yoki og’zaki nutq; predmeti – matnlarni bir tildan ikkinchi tilga o’girish jarayoni; vazifasi - tarjima jarayonining adabiy va lingvistik qonuniyatlarini o’rganish. b) Tarjima nazariyasining ob’ekti og’zaki nutk; predmeti - matnlarni bir tildan ikkinchi tilga o’girish jarayoni; vazifasi - tarjima jarayonining adabiy va lingvistik qonuniyatlarini o’rganish. c) Tarjima nazariyasining ob’ekti yozma nutq; predmeti - matnlarni bir tildan ikkinchi tilga o’girish jarayoni; vazifasi - tarjima jarayonining adabiy va lingvistik qonuniyatlarini o’rganish. d) Tarjima nazariyasining ob’ekti tilning leksik sistemasi; predmeti - matnlarni bir tildan ikkinchi tilga o’girish jarayoni; vazifasi - tarjima jarayonining adabiy va lingvistik qonuniyatlarini o’rganish.
*a) Ma’nosi. b) Ma’nosi va shakli. c) Shakli. d) Tovush tomoni.
*a) Yozma-yozma; og’zaki-og’zaki; yozma-og’zaki; og’zaki-yozma tarjima. b) Yozma-yozma; yozma-og’zaki. c) Og’zaki-og’zaki; og’zaki-yozma . d) Og’zaki-og’zaki; yozma-og’zaki.
*a) Og’zaki-og’zaki tarjima turiga. b) Yozma-yozma tarjima turiga. c) Og’zaki-yozma tarjima turiga. d) Yozma-og’zaki tarjima turiga.
*a) Yozma-og’zaki tarjima turida. b) Og’zaki-og’zaki tarjima turida. c) Yozma-yozma tarjima turida. d) Badiiy tarjima turida.
*a) Asl nusxa tilidan emas, balki boshqa bir til orqali qilingan tarjima. b) Asl nusxa tilidan to’g’ridan-to’g’ri bajarilgan tarjima. c) Asl nusxa tilidan to’g’ridan-to’g’ri bajarilmagan tarjima. d) Turli vositalar bilan bajarilgan tarjima.
*a) Petrogradda, 1927 yilgacha. b) Petrogradda, 1937 yilgacha. c) Moskvada, 1927 yilgacha. d) Moskvada, 1937 yilgacha.
*a) Muayyan unsurlar o’rnini almashtirib qo’yish; almashtiruv; qo’shish; tushirib qoldirish. b) Muayyan unsurlar o’rnini almashtirib qo’yish; almashtiruv; ayirish; tushirib qoldirish. c) Muayyan unsurlar ma’nosini almashtirib qo’yish; almashtiruv; qo’shish; tushirib qoldirish. d) Muayyan unsurlar ma’nosini almashtirib qo’yish; almashtiruv; ayirish; tushirib qoldirish.
*a) So’z shakllarini almashtiruvi, so’z turkumlarini almashtiruvi, gap bo’laklarini almashtiruvi, qo’shma gapda sintaktik almashtiruv. b) Leksik almashtiruv, antonimik tarjima, qo’shish, tushirib qoldirish, qo’shma gapda sintaktik almashtiruv. c) Til elementlarining ketma-ketlik tartibini o’zgartirilishi, antonimik tarjima. d) Antonimik tarjima, so’z turkumlarini almashtiruvi, konkretlashtirish, tushirib qoldirish.
*a) Tovushlarni maxsus belgilar sistemasi yordamida yozuvda qayta berish; ushbu sistemada har bir belgi faqat bitta tovushni ifodalaydi. b) Bitta alfavit harflarini boshqa alfavit harflari bilan belgilangan qoidalarga muvofiq ravishda qayta berish. c) Bitta til tovushlarini boshqa til tovushlari bilan belgilangan qoidalarga muvofiq ravishda qayta berish. d) Bitta til so’zlarini boshqa til so’zlari bilan belgilangan qoidalarga muvofiq ravishda qayta berish.
*a) Asl matn tili va tarjima tilida aytilishi va yozilishi jihatidan deyarli bir xil bo’lgan, ammo ma’nosi yoki qo’llanilishi jihatidan turlicha bo’lgan so’zlar. b) (Genetik jihatdan qardosh bo’lgan) ko’p tillarda bir xil ma’noda qo’llaniladigan va kelib chiqishi bir xil bo’lgan suzlar. c) Sinonimlar. d) Antonimlar.
*a) Katta rol. b) Hech qanday rol. c) Kichik rol. d) Juda kichik rol.
*a) ikkinchi qavat. b) birinchi qavat. c) uchinchi qavat. d) to’rtinchi qavat.
*a) Muayyan unsurlar o’rni o’zgargan. b) Leksik almashtiruv. c) Antonimik tarjima. d) Almashtiruv.
*a) So’z shakllarini almashtiruvi. B) Qo’shish. c) Antonimik tarjima. d) Leksik almashtiruv.
*a) Gap bo’laklarini almashtiruvi. b) So’z turkumlarini almashtiruvi. c) Leksik almashtiruv. d) Qo’shish.
*a) Gap bo’laklarini almashtiruvi. b) So’z turkumlarini almashtiruvi. c) Leksik almashtiruv. d) Qo’shish.
*a) Gap bo’laklarini almashtiruvi. b) So’z turkumlarini almashtiruvi. c) Leksik almashtiruv. d) Qo’shish.
*a) Qo’shma gapning sodda gap bilan almashtirilishi. b) Sodda gapning qo’shma gap bilan almashtirilishi. c) Bosh gapning ergash gap bilan almashtirilishi. d) Ergash gapning bosh gap bilan almashtirilishi.
*a) Bosh gapning ergash gap bilan, ergash gapning bosh gap bilan almashtirishi. b) Sodda gapning qo’shma gap bilan almashtirilishi. c) Qo’shma gapning sodda gap bilan almashtirilishi. d) Ergashishning bog’lanish bilan almashtirilishi.
*a) Konkretlashtirish. b) Sodda ga’ning qo’shma gap bilan almashtirilishi. c) Qo’shma gapning sodda gap bilan almashtirilishi. d) Ergashishning bog’lanish bilan almashtirilishi.
*a) Umumlashtirish. b) Natijaning sabab bilan, sababning natija bilan almashtirilishi. c) Konkretlashtirish. d) Antonimik tarjima.
*a) Natijaning sabab bilan almashtirilishi. b) Umumlashtirish. c) Konkretlashtirish. d) Antonimik tarjima.
*a) Antonimik tarjima. b) Qo’shish. c) Tushirib qoldirish. d) Natijaning sabab bilan almashtirilishi.
*a) Qo’shish. b) Konkretlashtirish. c) Umumlashtirish. d) Antonimik tarjima.
*a) Qo’shish. b) Konkretlashtirish. c) Umumlashtirish. d) Antonimik tarjima.
*a) Tushirib qoldirish. b) Qo’shish. c) Umumlashtirish. d) Konkretlashtirish.
*a) va’da bermoq. b) kuylamoq. c) vaysamoq. d) hikoya qilmoq.
*a) birovni qizarib ketishiga sabab bo’lmoq. b) birovni xafa qilmoq. c) birovni yig’latmoq. d) kim bilandir janjallashmoq.
*a) birovdan minnatdor bo’lmoq. b) birovni quvontirmoq. c) kimgadir rahmat aytmoq. d) kim bilandir suhbatlashmoq.
*a) birovda dushmanlik tuyg’usini tug’dirmoq. b) kim bilandir janjallashmoq. c) kimnidir xafa qilmoq. d) birovga xoinlik qilmoq.
*a) ko’zni chaqchaytirmoq. b) ko’zni yummoq. c) ko’zini yuvmoq. d) ko’zini suzmoq.
*a) birovni quchoqlamoq. b) kimnidir sudramoq. c) kim bilandir sakramoq. d) kimnidir o’pmoq.
*a) birovning boshini aylantirmoq (ko’chma ma’noda). b) birovning boshini siylamoq. c) birovning boshini shikastlamoq. d) birovga ko’ngil qo’ymoq.
*a) Biror tilning grammatik hodisalari boshqa bir tilning grammatik hodisalaridan farq qiladi. Ikki tilning grammatik hodisalari o’rtasida o’xshashlik yoki bir xillik ayrim hollardagina uchraydi. b) Biror tilning grammatik hodisalari boshka bir tilning grammatik hodisalaridan farq qilmaydi. Ikki tilning grammatik hodisalari o’rtasida o’xshashlik yoki bir xillik ko’p hollarda uchraydi. c) Tarjima qilish zaruriyatidan. d) Barcha grammatik shakllarning bir xilligidan.
*a) Rod kategoriyasi mavjud bulgan tillardan bunday kategoriyasi yo’q bo’lgan tilga tarjima qilishda rod funktsiyasini bajaruvchi unsurlarni aksar holda sifatlashlar orqali aks ettirish mumkin. b) Rod kategoriyasi mavjud bo’lgan tillardan bunday kategoriyasi yo’q bo’lgan tilga tarjima qilishda rod funktsiyasini bajaruvchi unsurlarni ba’zi hollarda sifatlashlar orqali aks ettirish mumkin. s) Rod kategoriyasi mavjud bo’lgan tillardan bunday kategoriyasi yo’q bo’lgan tilga tarjima qilishda rod funktsiyasini bajaruvchi unsurlarni aksar holda sifatdoshlar orqali aks ettirish mumkin. d) Rod kategoriyasi mavjud bo’lgan tillardan bunday kategoriyasi yo’q bo’lgan tilga tarjima qilishda rod funktsiyasini bajaruvchi unsurlarni aksar holda otlar orqali aks ettirish mumkin.
*a) Asl matn va tarjima matni. b) Asl matn va yozma matn. c) Og’zaki matn va yozma matn. d) Og’zaki matn va tarjima matni.
*a) Tarjima deb bir tildagi nutq asarini ikkinchi tildagi nutq asariga o’girish,o’zgartirish jarayoniga aytiladi; ushbu jarayonda nutq asarining ma’nosi o’zgarmasdan saqlanib qolishi shart. b) Tarjima deb bir tildagi nutq asarini ikkinchi tildagi nutq asariga o’girish,o’zgartirish jarayoniga aytiladi; ushbu jarayonda nutq asarining shakli o’zgarmasdan saqlanib qolishi shart. c) Tarjima deb bir tildagi nutq asarini ikkinchi tildagi nutq asariga o’girish, o’zgartirish jarayoniga aytiladi;ushbu jarayonda nutq asarining ma’nosi va shakli o’zgarishi shart. d) Tarjima deb bir tildagi nutq asarini ikkinchi tildagi nutq asariga o’girish,o’zgartirish jarayoniga aytiladi;ushbu jarayonda nutq asarining ma’nosi o’zgarishi shart.
*a) YOzma-yozma. b) Sinxron tarjima. c) Og’zaki-og’zaki. d) Ketma-ket tarjima.
*a) Yozma-og’zaki tarjima turida. b) Og’zaki-og’zaki tarjima turida. c) Yozma-yozma tarjima turida. d) Badiiy tarjima turida.
*a) Og’zaki matn (asl matn) sekinlashtirilib aytiladi (“diktant tezligi”da) va yozma tarjima qilinadi. b) Og’zaki matn tez aytiladi va yozma tarjima qilinadi. c) Yozma matn tez aytiladi va og’zaki tarjima qilinadi. d) Yozma matn sekinlashtirilib aytiladi va og’zaki tarjima qilinadi.
*a) Ibn Sino, Al-Farg’oniy tarjimalari orqali. b) Munis tarjimalari orqali. c) Ogahiy tarjimalari orqali. d) Xaydar Xorazmiy tarjimalari orqali.
*a) Erkin Voxidov. b) O’tkir Xoshimov. c) G’afur G’ulom. d) Ogahiy.
*a) Tarjimonlik transformatsiyalarining bir turi, ya’ni tarjima jarayonida asl matnga nisbatan til elementlarining o’rnini, ketma-ketlik tartibini o’zgartirilishi. b) Tarjimonlik transformatsiyalarining bir turi, ya’ni tarjima jarayonida tarjima tili matniga nisbatan til elementlarining o’rnini, ketma-ketlik tartibini o’zgartirilishi. c) Tarjimonlik transformatsiyalarining bir turi, ya’ni tarjima jarayonida asl matndagi grammatik birlikning boshqa grammatik birlik bilan almashtirilishi. d) Tarjimonlik transformatsiyalarining bir turi, ya’ni tarjima jarayonida asl matndagi leksik birlikning boshqa leksik birlik bilan almashtirilishi.
*a) Tarjima matniga asl matnda yo’q bo’lgan leksik birliklarni qo’shish. b) Asl matndagi semantika (ma’no)si jihatidan ortiqcha bo’lgan so’zlarning tarjima jarayonida tushirilib qoldirilishi. c) Tarjima jarayonida asl matn tilidagi leksik birliklarni boshqa, ularning lug’aviy ekvivalentlari bo’lmagan leksik birliklar bilan almashtirilishi. d) Tarjima jarayonida ma’nosi keng so’zlarning ma’nosi tor so’zlar bilan almashtirilishi.
*a) Muayyan narsa, shaxs yoki voqeani odatdagi so’z bilan emas, balki o’sha narsa, shaxs, jarayon yoki voqeaning asosiy xususiyatlarini anglatuvchi boshqa so’z yoki so’z birikmasi yordamida ifodalash, qayta belgilash. b) Murakkab qo’shma gap. c) Frazeologik birikmalar. d) Leksik birikmalar.
*a) Ismning chet tiliga oid ekanligi ta’kidlanadi; tarjima tilining morfologiyasiga moslashish sodir bo’ladi. b) Ismning chet tiliga oid ekanligi ta’kidlanadi; tarjima tilining sintaksisiga moslashish sodir bo’ladi. c) Ismning ona tiliga oid ekanligi ta’kidlanadi; tarjima tilining morfologiyasiga moslashish sodir bo’ladi. d) Ismning ona tiliga old ekanligi ta’kidlanadi; tarjima tilining sintaksisiga moslashish sodir bo’ladi.
*a) Frazeologik chatishmalar va frazeologik birikmalarni barchasini. b) Faqat frazeologik chatishmalarni. c) Faqat frazeologik birikmalarni. d) Faqat frazeologik birikuvlarni.
*a) birinchi qavat. b) ikkinchi qavat. c) uchinchi qavat. d) to’rtinchi qavat.
*a) So’z shakllarini almashtiruvi. b) Muayyan unsurlar o’rnini almashtiruvi. c) Leksik almashtiruv. d) Antonimik tarjima.
*a) So’z shakllarini almashtiruvi. b) Tushirib qoldirish. c) Qo’shish. d) Antonimik tarjima.
*a) Gap bo’laklarini almashtiruvi. b) Tushirib qoldirish. c) So’z turkumlarini almashtiruvi. d) Leksik almashtiruv.
*a) Gap bo’laklarini almashtiruvi. b) Tushirib qoldirish. c) So’z turkumlarini almashtiruvi. d) Leksik almashtiruv.
*a) Gap bo’laklarini almashtiruvi. b) Tushirib qoldirish. c) So’z turkumlarini almashtiruvi. d) Leksik almashtiruv.
Bald darauf trat auch schon ein Käufer ein, und weil ihm die Schuhe so gut gefielen, so bezahlte er mehr als gewöhnlich dafür, und der Schuster konnte von dem Geld Leder zu zwei Paar Schuhe verhandeln.-Tez orada xaridor ham kelib qolibdi. Unga etiklar shunday yoqibdiki, u belgilangan bahosidan ham ortiq pul tashlab ketibdi. Etikdo’z esa bu pulga ikki juft etikka yetadigan teri sotib olishga muvaffaq bo’libdi. *a) Qo’shma gapning sodda gap bilan almashtirilishi. b) Sodda gapning qo’shma gap bilan almashtirilishi. c) Ergash gapning bosh gap bilan almashtirilishi. d) Ergashishning bog’lanish bilan almashtirilishi. 93. Quyidagi misolda qanday tarjimonlik transformatsiya kuzatiladi: Ich ging im Walde O’rmon ichra men So für mich hin, Borardim tanho. Und nichts zu suchen, Biror maqsadim Das war mein Sinn. Yo’q edi aslo. *a) Bog’lovchili bog’lanishning bog’lovchisiz bog’lanish bilan almashtirilishi. b) Sodda gapning qo’shma gap bilan almashtirilishi. c) Qo’shma gapning sodda gap bilan almashtirilishi. d) Ergashishning bog’lanish bilan almashtirilishi. 94. Quyidagi misolda qanday tarjimonlik transformatsiya kuzatiladi: Ich wurde Invalide genannt, in eine Ecke gestellt … - Meni kemtik deb, bir burchakka tiqib qo’yishdi... *a) Konkretlashtirish. b) Sodda gapning qo’shma gap bilan almashtirilishi. c) Qo’shma gapning sodda gap bilan almashtirilishi. d) Ergashishning bog’lanish bilan almashtirilishi.
*a) Natijaning sabab bilan almashtirilishi. b) Umumlashtirish. c) Konkretlashtirish. d) Antonimik tarjima.
*a) Antonimik tarjima. b) Umumlashtirish. c) Natijaning sabab bilan almashtirilishi. d) Konkretlashtirish.
*a) Qo’shish. b) Antonimik tarjima. c) Konkretlashtirish. d) Umumlashtirish.
*a) Antonimik tarjima. b) Qo’shish. c) Konkretlashtirish. d) Tushirib qoldirish.
*a) Tushirib qoldirish. b) Antonimik tarjima. c) Umumlashtirish. d) Qo’shish.
*a) Tushirib qoldirish. b) Antonimik tarjima. c) Umumlashtirish. d) Qo’shish.
*a) avtobusga kech qolmoq. b) avtobusga chiqmoq. c) avtobusdan tushmoq. d) avtobusni kutmoq.
*a) jahli chiqmoq, g’azablanmoq. b) xursand bo’lmoq. c) uyalmoq. d) jahl qilmaslik.
*a)Mamlakatda sovuq boshlandi. b) Ayoz mamlakatga hujum qildi. c) Mamlakatda issiq kunlar boshlandi. d) Mamlakat sovuqdan chiqdi.
*a) rozilik bermoq, rozi bo’lmoq. b) hamdarlik bildirmoq. c) rad qilmoq. d) chorasiz qolmoq.
*a) hasad bilan, hasadli. b) hayrat bilan, hayratli. c) koyish bilan. d) haqoratli.
*a) vatanni sog’ingandan kasal bo’lmoq. b) vatanni tark etmoq. c) vatanga qaytishni hohlamaslik. d) vatan bilan bir umrga hayrlashish.
*a) birovning qo’lida bo’lmoq, birovga qarashli bo’lmoq. b) birov bilan ishi bo’lmaslik. c) birovlarning hayotiga doimo aralashish. d) birovga aldanish.
b) menga buning keragi yo’q. c) menga bu hech narsa olib kelmadi. d) menga bu narsa yoqmadi. 109. Tarjima amaliyotining illatli usullaridan biri qaysi A) Ijodiy tarjima B) Transliteratsiya S) Badiiy tarjima *D) Erkin tarjima
*A) So’zma-so’z tarjima B) Obrazlashtirilgan tarjima S) Transliteratsiya D) Moslama tarjima
A) Erkin tarjima V) Trankripsiya *S) Ijodiy tarjima D) Mualliflashtirilgan tarjima
A) Sinxron tarjima. B) Og’zaki-og’zaki. *S) Yozma-yozma. ) Ketma-ket tarjima.
A)O’tkir Xoshimov. B) Erkin Voxidov. S)G’afur G’ulom. *D)Poshali Usmon.
*A) Asl nusxa tilidan to’g’ridan-to’g’ri bajarilgan tarjima. B)Asl nusxa tilidan emas, balki boshqtsa bir til orqali qilingan tarjima. S)Asl nusxa tilidan to’g’ridan-to’g’ri bajarilmagan tarjima. D)Turli vositalar bilan bajarilgan tarjima.
A) V. Derjavin *B) B. Pasternak S) N. Xolodkovskiy D) V. Fyodorov
*A) Bir til ichida, ko’pincha mumtoz adabiyot tilidan zamonaviy tilga B) Yozma-yozma S) Asl matn mazmunini to’la ochib beradi D) Bir tildan ikkinchi tilga GLOSSARIY Tarjima: 1) ma’lum bir jarayon natijasi, ya’ni biror tildan ikkinchi tilga ag’darilgan matn; 2) o’girish jarayoni 3) tarjima turi Перевод: 1) результат определенного процесса, т.е. текст, переведённый с одного языка на другой; 2) процесс перевода; 3) тип перевода. Translation: 1) translation is the result of completed process that is changed from one language into another one; 2) changing process 3) types of translation Tarjima nazariyasi predmeti: matnlarni bir tildan ikkinchi tilga o’girish jarayonidagi qonuniyatlarni ochib beruvchi umum filologik muammolar majmui. Предмет теории перевода - научное описание процесса перевода как межъязыковой трансформации, т.е. преобразования текста на одном языке в эквивалентный ему текст на другом языке. The subject of translation theory: the complex of general philological issues that reveals the rules in translation process from one language in to another one. Asl matn: boshlang’ich, dastlabki matn, yohud birlamchi matn, yoki original Основной текст – первоначальный, первичный или оригинальный текст. Original text: primary, initial texts, or first text or original text. Tarjima matni: tarjima jarayonida asl matn asosida o’zga lisoniy muhitda vujudga keladigan matn, yoki asl matnning ikkinchi tildagi ekvivalenti Текст перевода – текст, создаваемый на основе первоначального тескта в другой лингвистической среде, или его эквивалент на другом языке Translated text: created text as the result of translating process, according to the basis of original text or equivalent of original text in another language. Asl matn tili (AMT): boshlang’ich matn tili, asl nusxa (original) matni tili Язык основного текста – язык первоначального, первичного или оригинального текста. Original text language: primary text language, original text (original copy) language. Tarjima tili (TT): tarjima matni tili Язык перевода – язык переводимого текста. Translation language: translated text language Tarjima invarianti: asl matnning tarjima jarayonida o’zgarmay saqlanib qolgan mazmuni, jihati, ma’no qurilmasi Инвариант в переводе – это то, что остается неизменным, общность семантического содержания исходного и переводного текста. Translation invariant: the structure which does not change meaning and is kept the main meaning on translating process. Adekvat tarjima (muqobil tarjima): asl matnning shakl va mazmunini aniq va to’g’ri bergan hamda asl matn bilan raqobat qila oladigan tarjima Адекватный перевод - правильная, точная и полная передача особенностей и содержания подлинника, его языковой формы с учетом всех особенностей. Adequate translation (alternative translation): clear and sufficient translation of original text that can compete with original text. Tarjima turlari: asl matn tili va tarjima tilining, nutqning qaysi shaklda qo’llanishiga ko’ra farqlanadigan turlar: yozma-yozma, og’zaki-og’zaki, yozma-og’zaki, og’zaki-yozma tarjima Типы перевода. Рассматривая дробное деление видов перевода, согласно многим ученым лингвистам, можно различать следующие виды: письменно-письменный, устно-устный, письменно-устный, устно-письменный. Types of translation: is distinguished original and translated texts according to the usage (verbal or written form speech): translation form; written-written, verbal -verbal, written –verbal, verbal – written. Ketma-ket tarjima: og’zaki-og’zaki tarjima turida o’zaro farqlanadi: asl matn to’la yoki qisman aytilgandan keyin sodir bo’ladigan tarjima Последовательный перевод – тип устно-устного перевода, при котором перевод осуществится после полного или частичного озвучения текста. Straight translation: verbal-verbal translation is differs from others; after saying original text complete or incomplete the translation is done. Sinxron tarjima: og’zaki-og’zaki tarjima turida o’zaro farqlanadi: asl matn aytilayotgan bir paytning o’zida amalga oshiriladigan tarjima Синхронный перевод — вид устного перевода, при котором переводчик переводит на целевой язык синхронно, одновременно с восприятием на слух речи на исходном языке, в отличие от последовательного перевода, когда переводчик говорит в паузах в речи на исходном языке. Synchronic translation: is used in verbal – verbal translation, while telling original text it is translated. "Qog’ozga qarab tarjima qilish" (rus. “рerevod s lista”): yozma-og’zaki tarjima turida o’zaro farqlanadi: asl matnni ichidan o’qish bilan bir paytda sodir bo’ladigan tarjima Перевод с листа — это разновидность последовательного перевода, когда необходимо прочитать про себя небольшой отрывок текста (обычно это предложение или абзац), быстро перевести и озвучить его. “To translate looking to the paper”: (Russian “перевод с листа”) is distinguished in written-verbal translation: while doing silent reading translation will be done. "Tayyorlanib tarjima qilish" (rus. ”перевод с подготовкой”): yozma-og’zaki tarjima turida o’zaro farqlanadi: ketma-ketlik bilan asl matnni butunlay yoki qisman o’qib bo’lgandan keyin amalga oshiriladigan tarjima Перевод с подготовкой – вид письменно-устного перевода, при котором перевод осуществится после полного или частичного озвучения текста. “Prepared translation” (Russian перевод с подготовкой) is distinguished written – verbal translation: after reading partial or completely the text id translated successively. Diktant-tarjima: og’zaki-yozma tarjima turiga mansub: og’zaki asl matn sekinlashtirib aytilayotgan paytda yozma bajariladigan tarjima Диктант-перевод – тип устно-письменного перевод, при котором устный текст произносится в искусственно замедленном темпе, что дает возможность осуществлять письменный перевод. Dictation translation: belongs to written verbal translation: while original text is being told slowly written translation will be done. Bevosita tarjima: vositasiz, to’g’ridan-to’g’ri asl nusxadan qilingan tarjima Непосредственный перевод – прямой перевод с подлинника. Direct translation: straight, direct translation translated from original text. Bilvosita tarjima: to’g’ri asl nusxadan emas, balki boshqa bir til orqali yaratilgan tarjima Опосредованный перевод - перевод с перевода (с одного переведенного текста на другой, а не с оригинала). Indirect translation: translated text from another language, not from original texts itself. Uslub: bir emas bir nechta yozuvchining ijodiga hos bo’lgan, ularning ijodida takrorlanadigan goyaviy-badiiy hususiyatlar. Метод художественный - структура художественного мышления писателя, определяющая его подход к действительности и ее воссозданию в свете определенного эстетического идеала. Style: frequent used ideological- literal features that is specific for several writers’ works. Individual uslub: Biron bir muallifning muayyan davrda yaratgan asarlarida doim uchrab turadigan yoki uning butun ijodiga xos asosiy uslubiy unsurlar majmuasi. Индивидуальный метод – комплекс методических элементов, встречающихся в творчестве определенного писателя, не повторяющаяся у других авторов. Individual style: the complex of stylistic devices that can be seen frequently among works of an author that was written in particular period. Obrazlilik: Tarjimaning asosiy xislatlaridan bo’lib, bunda so’zni so’z bilan, jumlani jumla bilan emas balki obrazni obraz bilan berish ustundir. Образность – один из основных особенностей перевода, при котором главенствует не дословный, а образно-образный метод передачи. Figurativeness: one of the main features of translation because finding sufficient translation of image in translated language is superior to describing word(combination) with word(combination). Obraz: Biror bir shaxs yoki xalqning moddiy turmush tarzi, xo’jaligiga hos narsa, tushuncha va boshqa jihatlarning asar muallifi tomonidan asosiy obyekt qilib olinishidir. Образ - обобщённое художественное отражение действительности, облечённое в форму конкретного, индивидуального явления. Image: to take things or notion those are specific for housing or people’s life as a main object by an author of a work. Uslubiy moslashtirish: asl matnni iqlimlashtirish, yozuvchini o’ziniki qilishdir. Методическая адаптация – усвоение оригинального текста писателем. Stylistic adaptation: to adapt original text by a writer. Interpretatsiya: Asl matn mazmunini tarjima tilida bayon qilish. Интерпретация – передача смысла оригинального текста при переводе. Interpretation: to set forth original text’s gist in a translated language History: the description of characters, heroes of a work that belong to history which were depicted with the help of linguistic factors. Tarihiylik: Biron bir asarning obrazlari, kahramonlari, рeyzajida zamirida o’tmishga dahldor lisoniy unsurlar bilan uning tasviri Историчность – передача с помощью исторических элементов образов, героев, пейзажа определенного произведения. Milliylik: Muayyan millat, elat yoki etnik birlikka hos bo’lgan lisoniy birliklar va atamalar tarjimasida ularning milliy harakterini saqlab qolish Национальные реалии - предметы, явления, традиции, обычаи, составляющие специфику данной социальной общности, этнической группы. Большинство национальных реалий относится к безэквивалентной лексике. Nationality: To save national characteristics features of terms and linguistics units of Particular nation while translating them into another language Variantlilik: Asl nushadagi so’z, birikma va iboralar hamda muayyan asarning bir necha hil tarjimasi Вариантность - свойство способа существования и функционирования единиц языка в переводе. Variety: Original words, word combination and phrases different translated versions of particular work Hamohanglik: Asliyat ohangining tarjimadagi uslubiy va mazmuniy jihatdan bir hil jaranglashi Созвучность – сочетание в переводе нескольких звуков разной высоты, обычно гармоничное, приятное. Harmony: To resound similarly of the translation maintenance and stylistic point of view Hos so’zlar (realiyalar): Xalqlar turmush tushunchalarini anglatadigan lisoniy vositalar xos so’lar deb ataladi Реалии — предметы или явления материальной культуры, обычно не имеющие лексических эквивалентов в других языках. Specific words(realia): Specific words are linguistic means which denote peoples life conception Download 0,49 Mb. Do'stlaringiz bilan baham:
|
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish