Urganch davlat universiteti turizm va iqtisodiyot fakulteti turizm va mehmonxona xo

8-MAVZU. XALQARO TURIZM BOZORI: RIVOJLANISH HOLATI VA TENDENSIYALARI.

Reja:

1. 
   Xalqaro turizm bozorning rivojlanishi omillarini o‘rganib chiqish.
   
2. 
   Turizm bozor faoliyatining mavsumiyligi, tavsifi va uning ko‘rsatkichlarini o‘rganib chiqish.
   

Xalqaro turizm bozori, keyingi o‘n yil ichida ancha rivojlanib, o‘zida global moliyaviy iqtisodiy inqiroz ta’sirini jiddiy his etmoqda. Turizm va sayohatlar butun jahon kengashi (WTTC) ma’lumotlariga ko‘ra, 2008 yilda turdosh tarmoqlar ulushini hisobga olganda jahon yalpi ichki mahsulotda turizmning ulushi 9,9% ni tashkil qilgan.

Ko‘pchilik mamlakatlar uchun turizmdan tushadigan daromadlar ular byudjetining sezilarli qismini tashkil qiladi. Misol uchun, multiplikativ samaradorlikni hisobga olish bilan YAIMda turizm sohasining ulushi Fransiyada 10,9%, Germaniyada 8,6%, Buyuk Britaniyada 9,2%, Rossiyada 6,9% tashkil qilgan. O‘zbekistonda esa ushbu ko‘rsatkich atigi 1,8 %.

2010 yilda Xalqaro turizmning tiklanishida yuqori sur’atlar kuzatildi. Xalqaro turistik tashriflarning 2009 yilda 4 % ga kamayishi, bu global iqtisodiy inqiroz tasiri bo‘lib, ammo 2010 yilga kelib 7%ga ortishi kuzatildi va bu 935 mln. kishini tashkil qildi. Jahondagi ko‘pchilik turistik manzillar (destinatsiyalar) inqiroz davrida ijobiy natijalarga erishdi, bu keyingi vaqtlarda ko‘rilgan zararni qoplashga yoki ularni ushbu maqsadga yaqinlashishiga imkon beradi. Shu bilan birga tiklanish sur’tlari bir xilda bo‘lmadi va bu jarayonda yetakchilik pozitsiyasini, birinchi navbatda, o‘sib boruvchi iqtisodiyotga ega bo‘lgan mamlakatlar hisobiga to‘g‘ri keladi.

1-jadvalda 1995-2010 yillar davomidagi jahon turistik oqimining dinamikasi va turizmdan tushadigan valyuta miqdori ko‘rsatilgan.

1-jadval

Xalqaro turizm bozorining rivrjlanish ko‘rsatkichlari

Yillar	Tashriflar soni (mln kishi)	Xalqaro turizmdan tushadigan valyuta miqdori ($ mlrd).
1995	534	405
1996	567	436
1997	593	448
1998	610	440
1999	632	455
2000	682	475
2001	682	463
2002	702	480
2003	691	523
2004	762	620
2005	802	680
2006	847	742
2007	901	856
2008	913	940
2009	877	852
2010	935	950