Urganch davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

8-rasm. Tosh suvsar
Odam toshsuvsarni uning issiq yungi uchun ovlaydi. Ba’zida hayvonlar tovuq va kuyonlargatashlanadi, ko’pincha eyishi mumkin bo’lgan miqdoridan ko’proq. Omborhona vachordoqdan turli buyumlarni tashiydilar. Moshinaning kabel va shlanglarini (shuqatorda tormoz shlanglarini ham) g’ajiydi va bu bilan sezilarli zarar etkazadi.Kemiruvchilar sonini boshqarib, foyda keltiradi. Tosh suvsarda ari va asalarilar chaqishiga immuniteti bor, shunng uchun ba’zida ular asalariho’jaliklariga tashlanadi, asalni eb.

9-rasm. Burama shoxli echki
Buramashoqli echki- ovlanadigan hayvon, go’sht va teri beradi. Burama shoqli echkiQizil kitobga kiritilgan. Dunyo bo’ylab bunday echkilar qancha qolganligi–noma’lum, oz bo’lsa kerak. Lekin burama shoqli echkilarni ovlash davometmoqda, ovlash va tutishni rasmiy taqiqlangan bo’lsa ham. Hozirgi vaqtdaburama shoqli echkilar yo’qolib borayotgan hayvonlar turiga kiradi.

10-rasm. Oq quyruq
Oq quyruq –katta bo’lmagan oxu, baland oyoqli,yengil va harakatchan. Oq quyruqni hech kim bilan almashtirib bo’lmaydi, kattaboshi ishgan bukr tumshug’I bilan, ohirida katta bo’lmagan hartumcha bilan.Ohirgi o’n yillik davomida, oq quyruq bilan bog’liq bir nechta yangi muammotug’ilgan. Kolhozlarni tarqatilib ketishi dasht ekotizimlarga bo’lgan yaylovlaryuklamasini kamaytirdi, oldingi ulkan haydalgan yerlar qarovsiz qolib ketdi,dasht eko tizimlarni tiklash boshlandi, va demak oq quyruqlarga to’g’rikeladigan biotoplar maydoni kattalashgan. Boshqa tomondan – brakonyerlar tomonidanta’qib qilish sonlari ko’paygan. Brakonyerlikni, to’qsoninchi yillariniboshidan eng vahshiyona turi bo’lmish, hayvonlarni faqat shoxlari uchun ovlash,bunda dashtlarda yuzlab, minglab va hattoki o’n minglab oq quyruqlarnimurdalari qoldirib ketilgan.

11-rasm. Qulon
Yoqilg’I uchun saksaulni kesib tashlanishi va yoqilg’I mahsulotlarini tashlab yuborilishi iqlim o’zgarishiga olib keladi, global ahamiyatga ega bo’lgan jiddiy ekologik muammoga olib keladi. Bu ko’plab hayvonlar turini, shu qatorda qulonlarni nobud bo’lishiga olib keladi. Butun jahon tabiatni asrash ittifoqini ma’lumotlariga ko’ra, faqatgina ohirgi to’rtda yuz yilliklar davomida 62 tur sut emizuvchilarni o’nta otryadi yo’qolib ketgan.