Urganch davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti tuproqshunoslik kafedrasi



Download 0,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/31
Sana31.12.2021
Hajmi0,86 Mb.
#214793
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31
Bog'liq
oshqovoqning ortacha shorlangan tuproqlar fizik xususiyatlariga tasirini organish

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

 

66 



 

Xulosalar 

1. Tajriba dalasi tuprog‘ining yuqorigi 1 m. li qatlami o‘rtacha va pastki qatlamlari 

yengil  mexanik  tarkibga  ega,  hajmiy  massasi  1,39  g/sm

3

,  g‘ovakligi  –  45,7–48,0 



%,  6  soatdagi  suv  o‘tkazuvchanligi  –  798,4–813,2  m

3

/ga,  chegaraviy  dala  nam 



sig‘imi  og‘irlikka  nisbatan  22,7  %  ga  teng.  Haydov  qatlamida  gumus  miqdori 

1,784  %,  azot  –    0,183,  fosfor  –  0,161  va  kaliy    1,07  %  ni  tashkil  qiladi.  Sizot 

suvlarning joylashgan chuqurligi –149–183 sm. 

 

2.  Atmosfera  yog‘inlari  miqdoriga,  havo  harorati  va  sizot  suvlarining 



joylashgan  chuqurligiga  bog‘liq  holda  sug‘orishlardan  oldingi  tuproq  namligi 

oshqovoqni  tuplanish-naychalash  fazalarida  CHDNSga  nisbatan  70%,  boshoqlash 

va gullash fazalarida 80%, pishish  fazasida 60 % bo‘lishligi (3-variant) maqsadga 

muvofiq.  Atmosfera  yog‘inlari  oktyabr–iyun  oylarida  297,9–234,6  mm  bo‘lgan 

tajribaning  dastlabki  ikki  yilida  shudgordan  oldin  va  urug‘larni  undirib  olish 

maqsadida sug‘orishlar o‘tkazilgan ushbu variantda o‘suv davrida 3 marta 540–750 

m

3

/ga  sug‘orish  va  1760–2032  (noo‘suv  davridagi  sug‘orish  me‘yorlarini  ham 



hisobga  olganda  2980–3410)  m

3

/ga  mavsumiy  me‘yorlarda  sug‘orishlar  talab 



qilindi,  yog‘in  miqdori  663,4  mm  bo‘lgan  uchinchi  yili  2  marta  570–660  m

3

/ga 



sug‘orish va 1239 (2820) m

3

/ga mavsumiy me‘yorda sug‘orish kifoya qildi. 



 

3.  Oshqovoqning  umumiy  suv  iste‘moli  yilning  ob-havo  sharoitlariga  bog‘liq 

holda variantlar bo‘yicha har xil miqdorni tashkil etdi: tajribaning 3- variantda 1 ga 

maydonga  sarflangan  umumiy  suv  miqdori  namgarchilik  bilan  o‘rtacha 

ta‘minlangan  dastlabki  ikki  yilda  7321–7855  m

3

/ga  bo‘lib  uning  39,6–41,2  % 



atmosfera yog‘inlari, 40,3–48,0 % sug‘orish va 10,6–10,9  % sizot suvlari hamda 

5,10–9,5  %  tuproqning  tabiiy  namligi  hisobiga  qoplandi.  Tajribaning  3-  yilida 

(2017.y.)  esa  umumiy  suv  sarfi  10973  m

3

/ga  bo‘lib,  uning  60,5%  ni  atmosfera 



yog‘inlari,  25,6%  ni  sug‘orish  va  7,6  %  ni  sizot  suvlari  va  6,4  %  ni  tuproqning 

tabiiy  namligi  tashkil  qilgan.  Ushbu  variantda  oshqovoqningning  suvga  bo‘lgan 

ehtiyoj  koeffitsienti  yillar  bo‘yicha    153,6–224,8  m

3

/t  ni  tashkil  etgan  bo‘lib,  bu 



nazorat variantiga nisbatan 19,0–25,1 m

3

/t kamdir. 




 

 

67 



 

 

4.  Tajriba  dalasida  oshqovoqning  eng  ko‘p  suv  iste‘mol  qilish  davri  uning 



g'unchalash fazasidan mevaning pishish fazasigacha bo‘lib, ushbu davrda  umumiy 

suv  iste‘molini  60,8–81,8  %  ini  sarfladi.  Gullash  va  pishish  fazalarida  bu 

ko‘rsatkich 18,2–39,2 % ni tashkil etdi. 

5.  Oshqovoqning  bioiqlim  koeffitsienti  tuproqning  faol  qatlamida  suv 

taqchilligi 90–100 mm. ni tashkil etgan davrda 0,75 ga, 150 mm va undan yuqori 

bo‘lgan  davrlarda  esa  0,35  ga  teng.  Mazkur  sharoitda  oshqovoqning  o‘suv  davri 

uchun  tajribalar  yo‘li  bilan  aniqlangan  haqiqiy  va  bioiqlim  koeffitsienti  bo‘yicha 

hisoblangan  mavsumiy  sug‘orish  me‘yorlarining  bir-biriga  juda  yaqin  bo‘lishi  

tajriba natijalariga ko‘ra o‘z tasdig‘ini topdi. 

6.  Shudgordan  oldin  va  urug‘larni  undirib  olish  maqsadida  sug‘orishlar 

o‘tkazilgan,  o‘suv  davrida  yilning  ob-havo  sharoitlariga  bog‘liq  holda  3  marta 

sug‘orish  o‘tkazilgan  2-variantda  o‘suv  davri  209–216  kunni  tashkil  etib, 

rivojlanish  fazalarini  o‘tashi  nazorat  variantiga  nisbatan  5–6  kunga  cho‘zildi. 

O‘suv  davrida  tuproq  namligini  CHDNS  ga  nisbatan  80–80–80  %  darajasida 

ta‘minlovchi sug‘orish rejimi qo‘llanilgan 3- variantda bu ko‘rsatkich 10 kungacha 

yetib bordi va o‘suv davri 212–218 kunni tashkil etdi. 

 

 


Download 0,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish