Urganch Davlat Universiteti Sirtqi bo‘limi “ Maktabgacha ta’lim” yo‘nalishi

Isrof so‘zining lug‘aviy ma'nosi bu – molni gunoh ishlarga sarflash yoki o‘zi va bola-chaqasi uchun hech narsa qoldirmay, bor-yo‘g‘ini mayda-chuyda, ikir-chikirlarga sarflab yuborish ma’nolarini anglatadi. Isrof – u qaysi ko‘rinishda bo‘lmasin kishining bor-yo‘g‘ini sovuradi, yakson qiladi, degan fikr ilgari surilgan (Al-adab al-mufrat. Imom Ismoil al-Buxoriy. 131-bet).
«Yaxshi sayrat, chiroyli hayot va har bir ishda iqtisodchilik etishi hislatlardan bir bo‘lagidir» (216 bet, 468 hadis). Yana bir hadisda «Sizlarning uchta ishingiz uchun olloh taolo rozi va uchta ishingiz uchun g‘azabda bo‘ladi. Molni noo‘rin erlarga sarf qilib zoe qilganingiz shularning bittasidur, deydilar» (206 bob, 131 bet). Birovdan qarzdor bo‘lsangiz, va’da qilg‘an kuningizda topshiring», deb ta’kidlanadi Qobusnomada. Haqiqatdan ham inson mol, mablag‘, boylik uchun o‘zini xavf-xatarga qo‘ymasligi shart. Albatta har bir inson uchun mol, mablag‘, boylik zarur, bu hayotning talabi. Ammo uni topishda O‘bekiston Respublikasi Konstitusiyasiga va boshqa me’yoriy hujjatlarda ko‘rsatilgan qoidalarga rioya qilish oilaning, davlatning, jamiyatning rivojlanishiga to‘siq bo‘lmasligi darkor. Bu sohada tadbirkorlik, tashabbuskorlik, halollik, adolat, xalq, davlat manfaatlaridan kelib chiqib amalga oshirilsa samarali natijalar keltiradi.

Shu bilan bir qatorda bolalarni bozor va unig turlari bilan ham tanishtirib boramiz. Bozorlar mazmuni va ishlatilishiga qarab quyidagi turlarga bo‘linadi:

• 
  Iste’molchilar bozori - bunda iste'mol uchun zarur bo‘lgan barcha tovarlar sotiladi;
  
• 
  xizmat ko‘rsatish bozori bunda asosan zarur bo‘lgan xizmatlar ko‘rsatiladi. Bu bozorning rivojlanishi aholining iqtisodiy shart-sharoitlarini yaxshilab berish bilan bog‘liqdir.
  
• 
  uy-joy bozori - bu bozor iqtisodiyoti sharoitida vujudga kelgan bo‘lib, asosan uy-joylarni xususiylashtirish va ularni sotib olish bilan bog‘liq bo‘lgan hujjatlardan tashkil topadi;
  
• 
  ilmiy yangiliklarni texnika va ishlab chiqarish texnologiyalarini, turli ixtirolarni o‘zida jalb etadi;
  

Shuningdek, mahalliy, milhy, asosiy, qo‘shimcha chakana, ulgurchi, mayda-ulgurchi davlatlararo, jahon bozor turlari mavjud.
Xaridor bozordan o‘ziga kerakli ehtiyoj narsalarni pulga sotib oladi. Xo‘sh, pulning o‘zi nima?